فارس، کرمان، بزرگان (ت)

فارس، کرمان، بزرگان، تاج الدین محمود کرمانی

نام کامل او تاج الدین محمود بن محمد اصفهبدی کرمانی است. او ظاهراً از فقهای شافعی مذهب قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری بوده است. چه وی شرح شرف الدین علی شیرازی بر کتاب المحرز رافعی، قزوینی (متوفی 623 ه.ق/ 1226 م.) در موضوع فقه شافعی را مختصر نموده و نام آن را الایجاز نهاده است و بر آن نکته های بدیع و لطیفی افزوده است.

کردی، 167: 1388

فارس، کرمان، بزرگان، تاج القراء کرمانی

نام و نسب، کنیه و لقب کامل او را امام برهان الدین ابوالقاسم محمود بن حمزه بن نصر کرمانی معروف به امام تاج القراء است. وی از مفسران، فقیهان و ادیبان حنفی یا شافعی مذهب قرن پنجم هجری است. تقریباً تمام زندگی او در نیمه اول حکومت خاندان سلجوقی کرمان و در شهر گواشیر یا بردسیر مرکز ایالت کرمان سپری شده است. از او در تواریخ به خصوص در حوادث مربوط به روزگار ملک ایرانشاه پسر تورانشاه قارود پنجمین پادشاه سلسله قارودیان کرمان نام برده اند. ایرانشاه در روز 27 ذی العقده سال 490 ه.ق/ 1096 م. بر تخت مملک کرمان استقرار یافت. او به قضاوت مورخان برخلاف پدر راه عدل و دین را وانهاد و به کفر و ارتداد متهم گردید. مردم کرمان به فتوای قاضی ابوالعلاء بکویه و امام تاج القراء خوان او را مباح دانستند.

تا این که سرانجام وی بر اثر یک خیزش همگانی ناگریز به فرار شد و در کوشک شیرو به قتل رسید. از تاریخ ولادت و حتی زمان دقیق وفات او اطلاعی در دست نیست. تنها می دانیم که او هرگز از وطن خود بیرون نرفته و کوچ نکرده است و تا پس از سال 500 ه.ق/ 1106 م. زنده بوده است. شهرت او به حدی است که در بیشتر آثار دانشمندان بزرگ اهل سنت به خصوص کتاب های تفسیری به آراء او توجه شده است. او تبحر و توانایی علمی تاج القراء در درجه نخست در علم نحو عربی است و علوم دیگر نظیر تفسیر و فقه را از همین رهگذر کسب کرده است. آثار او عبارتند از:

1- الانجاز فی النحو: این کناب مختصر کتاب الایضاح ابوعلی فارسی است.

2- النظامی فی النحو.

3- الافاده فی النحو.

4- العنوان.

5- البرهان فی قشابه القرآن.

6- لباب التفسیر یا لباب التفاسیر.

7- العجائب و الغرائب و … .

کردی، 170- 168: 1388

فارس، کرمان، بزرگان، تقی الدین سعیدی کرمانی

نام و نسب کامل وی تقی الدین یحیی بن محمد بن یوسف سعیدی و شهرتش ابن کرمانی است. وی فرزند شمس الائمه کرمانی یا کوهبنانی شارح صحیحی بخاری و پژوهشگری بود که در طب و حدیث تبحر و در چند فن و حرفه برتری داشت. نسبت نخستین او به سعید بن زید یکی از صحابه دهگانه پیامبر (ص) می رسد. اصلش از کرمان، محل تولدش بغداد و وفاتش در قاهره بوده است.

در قاهره نظارت بر بیمارستان منصوری را در روزگار ملک موید شیخ محمودی عهده دار شد. او یکی از یاران نزدیک محمودی بود و تقی الدین کتاب در علم طب نوشته است. همچنین کتابی دارد به نام مجمع البحرین و جواهر الحبرین در شرح صحیح بخاری، کتاب دیگری که در موضوع تاریخ نوشته است به نام «المختصر فی اخبار مصر» او چند کتاب دیگر نیز نگاشته است. تقی الدین کرمانی در هشتم جمادی الثانی سال 833 ق / 1429 م. در قاهره در سن 71 سالگی در گذشت.

کردی، 171: 1388