فارس، کاشان، بزرگان (ج-ز)

فارس، کاشان، بزرگان، حکیم علی کمال الدین حسینی کاشانی

کمال الدین حسینی کاشانی از اطبای بزرگ اواخر سدۀ دهم هجری است وی طبیبی ماهر و دانشمندی بی نظیر بود. از آثار گرانبهای این پزشک فاضل کتاب الادویه الرده کشف الاسرار فی بیان الادویه المفرده و المرکبه می باشد که برای شاه اسماعیل صفوی نوشته است. سال وفات وی نامعلوم است.

فرخ یار، 42: 1370

فارس، کاشان، بزرگان، خاطری کاشانی

از شعرای عهد صفوی است که به کشورهای فراوان سیاحت نمود و سرانجام در هندوستان درگذشت. خاطری دارای ذوق و طبع شیرینی بود و اشعار فراوانی را سروده است.

فرخ یار، 48: 1370

فارس، کاشان، بزرگان، خاوری کاشانی

سید احمد فخرالواعظین فرزند سیدهاشم واعظ، پسر میرعبدالرحیم از سادات حسینی کاشان است. وی یکی از بزرگترین خطبا و سخنوران عصر مشروطه و شاعری حساس و انقلابی و یکی از مجاهدین و رهبران آزادی و از بنیان گذاران بنای مشروطیت ایران به شمار می رفت. او اوقات خود را به تحصیل علوم، مقدمات فقه و اصول مصروف داشته و مایل به کسب ادبیات و سیر در تواریخ و دواوین شعرا بود و به انشاء شعر شوقی تمام داشت. او در سال 1316 ه.ق به تهران مسافرت نموده و به حضور مظفرالدین شاه رسید و به لقب فخرالواعظین و لسان الاسلام ملقب شد. او به سال  1317 ه.ق در تهران توسط آقا شیخ یحیی کاشانی به انجمن سری اصلاح طلبان که بیشتر اعضاء پرشور و حرارت آن از کاشانیان و مورد اعتماد اطمینان یکدیگر بودند معرفی و مشغول به کار شد. خاوری به واسطۀ عضویت در آن انجمن و اینکه در مسافرت های مکرر خود به تهران با افکار و عقاید آزادیخواهان آشنا و مأنوس شده بود چنان شور و شوقی در نهادش برافروخته گردید که همچون خط فاضل و ممیز برجسته ای راه و روش گذشته و زندگی آینده وی را به کلی از یکدیگر جدا ساخت. خاوری سردبیری دورۀ سوم روزنامه ثریا را به عهده داشت (سال 1327 ه.ق) مندرجات آن عبارت بود از مقالات سیاسی، کاریکاتورهای فکاهی، اشعار وطنی، اخبار انجمن های ولایتی و شهری و کارهای انجام یافتۀ ادارۀ بلدیه که با همکاری آزادی خواهان فعال و علاقمند سریعاً پیشرفت می نمود. مجدداً در ماه شعبان سال 1329 ه.ق نخستین شماره روزنامه هفتگی میزان به مدیریت و سردبیری فخرالواعظین کاشانی در تهران منتشر گردیده. از خاوری تألیفات خوبی بجای مانده از جمله: کتاب محمودنامه (در مذمت تریاک) و مثنوی زشت و زیبا که از آثار معروف اوست. خاوری سرانجام در یکی از روزهای محرم سال 1323 ه.ق در سن 62 سالگی جان به جان آفرین گفته و به رحمت حق پیوست. جنازه او در زاویه شمالی بزرگ مزار پنجه شاه به خاک سپرده شد.

فرخ یار، 51- 49: 1370

فارس، کاشان، بزرگان، ذکائی بیضایی

نعمت الله بیضایی متخلص به «ذکائی» فرزند ملامحمدرضا متخلص به «ابن روح» و برادر ادیب بیضایی به سال 1283 ه.ش در آران (10 کیلومتری کاشان) متولد شد. او تحصیلات ابتدائی خویش را در آران آموخت و مدت شش سال هم نظافت و معلمی مدرسه معرفت را به عهده داشت. برای تکمیل معلومات و تحصیلات خود در سال 1310 ه.ش به تهران رفت و دوره متوسطه را گذراند و سپس موفق به طی دورۀ عالی مدرسۀ قضائی و اخذ دانشنامه لیسانس شد و به وزارت دادگستری راه یافت. از تألیفات او کتاب های نقد الشعر، تذکره معروف خوان نعمت، تذکره چهل و هشت تن شعرای معاصر و عروض و قافیه و از دیگر نوشته های او دو کتاب یکی در علوم بدیع و دیگری در حقوق بین الملل می باشد. دیوان وی به نام ید بیضا در سال 1361 ه.ش چاپ شد. ذکائی به سال 1365 ه.ش دار فانی را وداع گفت.

فرخ یار، 34- 33: 1370

فارس، کاشان، بزرگان، رشحه کاشانی

نامش بیگم و اصلش از دیار کاشان است، پدرش شاعر معروف هاتف کاشانی و همسرش میرزا علی اکبر متخلص به نظیری بود و پسری همچنان شاعر داشت که «کشته» تخلص می کرده است. بنابراین شاعره ایست که از هر سو خلف و سلفش ادیب و شاعر بوده اند. تذکره نقل مجلس ضمن تأکید به کاشانی بودن این شاعره می نویسد: به اعتقاد من طبعش از بسیاری از معاصرینش بهتر است. مضامین اشعاری با کمال توانایی و به مهارت و شیوایی ادا می کند. دیوان اشعارش نزدیک سه هزار بیت است.

فرخ یار، 60: 1370