فارس، سمنان، آثار تاریخی، خانه، کاخ و دارالاماره

فارس، سمنان، آثار تاریخی، خانه ابراهیم خان

این بنا که به شکارگاه ملاده نیز معروف است، در سال 1287 هـ .ق در روستای ملاده در 55 کیلومتری شمال شرق سمنان بنا شده و بر طبق کتیبۀ بالای سردر در سال 1310 ه.ش مورد مرمت قرار گرفته است. این مجموعه در واقع از دو عمارت بزرگ و زیبا به فاصلۀ حدود 50 متر از یکدیگر، از مصالح خشت و آجر و نمای گچ و آجر ساخته شده است.

رجبی، 48: 1386

فارس، سمنان، آثار تاریخی، خانه تدین

این بنا از آثار دورۀ قاجار محسوب می شود و با ویژگی های بناهای مناطق خشک ایران ساخته شده است. ساختمان به دو بخش اندرونی و بیرونی تقسیم شده و دارای بادگیری بلند، حوضخانه، تالارهای زمستان نشین و تابستان نشین، اصطبل و آشپزخانه می باشد. بادگیر بلند و حجیم تابستان نشین خانه یکی از ویژگی های منحصر به فرد آن است. این خانه هم اکنون به عنوان اداره میراث فرهنگی استان سمنان مورد استفاده است.

رجبی، 40: 1386

فارس، سمنان، آثار تاریخی، دارالحکومه قدیم سمنان

یکی از بناهای تاریخی شهر سمنان (دوره قاجاریه) ساختمان دارالحکومه قدیم سمنان است که در جنوب شهر (محله پاچنار) واقع است و بادگیر مشهور آن نماینده و نمایانگر وجود آن می باشد، و به نام منزل کلانتر معروف است. این ساختمان که به وسیله دو دالان باریک و طویل به بیرون راه دارد شامل حیاط وسیع و اتاق های متعدد سه دری در اطراف آن می باشد.

بادگیری بلند آجری آن از بام خانه نزدیک به 12 متر ارتفاع دارد و به صورت چهارگوش ساخته شده به طوریکه قاعده زیرین آن از قاعده فوقانی بزرگتر است. این بادگیر بر روی اتاقی که در پشت اتاق های ساختمان قرار دارد بنا شده و بر روی آن پنجره هایی برای روشنایی و تهویه هوا و خنک کردن محوطه زیرین تعبیه شده است. لازم به توضیح است بعد از ایجاد ساختمان ارگ دولتی در شمال شهر سمنان در زمان حکومت انوشیروان میرزا ضیاء الدوله حاکم مقتدر ایالت قومس در سال 1302 ه.ق محل دارالحکومه سمنان نیز به آنجا منتقل شده است.

حقیقت، 128: 1379

فارس، سمنان، آثار تاریخی، کاخ ابراهیم خان

در قصبه سرسبز و خوش آب و هوای ملاده (حدود 70 کیلومتری شمال سمنان) دو عمارت بزرگ و باستانی وجود دارد که در دو سمت شرق و غرب به فاصله حدود 50 متر به موازات یکدیگر قرار
گرفته اند. مصالح اصلی بنا، از خشت و آجر و نمای آن آجر و گچ است. هر دو ساختمان هرکدام دو طبقه بوده و هر طبقه دارای تعداد زیادی اتاق و راهروی مرتبط به اتاق ها و طبقه فوقانی می باشد.

این بناها دارای شیروانی حلبی بوده و سقف کاذبی سقف طبقه دوم را تشکیل می دهد. در ساختمان های مذکور سبک زیبای معماری به کار رفته، نوع گچبری روی دیوارهای اتاق ایوان ها، ساخت طاق نماهای روی دیوار و دربرخی جاها با نقاشی های زیبا روی دیوار و نیز ایجاد شومینه های کوچک به آن جلوه خاصی داده است.

در ورودی اتاق ها از جنس چوب می باشد و نوع ساخت پنجره های سمت حیاط همراه با شیشه های رنگی منقش گردیده و نیز نوع درهایی که به سمت ایوان کوچک حیاط مرکزی باز می گردند بسیار ماهرانه و استادانه انجام گرفته است. سقف اتاق های فوقانی، چوبی است و با نقاشی رنگ های متفاوت، جلوه خاصی به ساختمان داده است.

ساختمان های مذکور دارای یک حیاط بزرگ با درختان زیاد و متنوع است و کف حیاط خاکی می باشد. سردر اصلی این ساختمان از جنس چوب و درهای این دو ساختمان به فاصله چند متر مقابل هم قرار دارند. بالای سر در ساختمان غربی سال تعمیر بنا را «سال 1310» نوشته اند. بناهای مذکور در سال 1287 ه.ق توسط ابراهیم خان حاکم دودانگه و چهاردانگه برای سکونت شخصی احداث شده است. پس از ابراهیم خان پسرش اسماعیل خان، درآن زندگی می کرده و به مناسبت کشته شدن او، بازماندگان از آن محل کوچ کرده و آن خانه را رها کرده و در نتیجه غیرمسکون شده است.

در حال حاضر سرپرستی این ساختمان به عهده سازمان میراث فرهنگی استان سمنان می باشد و به عنوان آثار باستانی نگهداری می شود. بنای اولیه و قدمت تاریخی عمارت های مذکور به دوره سلجوقیان نسبت داده شده است.

حقیقت، 226-221: 1379