فارس، سبزوار، بازی ها

فارس، سبزوار، بازی ها، آبجی گل بهار   

تعداد: یک نفر

جنس: زنان

گروه سنی: بزرگسالان

محل اجرا: فضای بسته

زمان اجرا: میهمانی ها و جشن ها

نقش ها: آبجی گل بهار

نحوه بازی: نمایش به این ترتیب است که بازیگر با رقص به وسط می آید و چند تکه رخت هم با خود می آورد و همراه با خواندن شعر وانمود می کند که دارد رخت می شوید. وقتی رخت همسرش و برادر او را می شوید، راضی و خوشحال است، ولی وقتی رخت های خواهر شوهر و مادر شوهرش را می شوید اخم هایش را در هم می کند و با شعر به آن ها بد و بیراه می گوید.

نمونۀ شعر چنین است: «آبجی گلبها، بله – شده فصل بهار، بله – موخوم رخت باشایم بله – رخت یا رمه، به به – گل بهار مه، به به – نون بیارمه، به به و … ».

قزل ایاغ، 241: 1379

فارس، سبزوار، بازی ها، ذوقی ذوقی      

تعداد: یک گروه

جنس: هردو

گروه سنی: کودکان و نوجوانان

محل اجرا: فضای باز

زمان اجرا: تابستان، شب های مهتاب

نقش ها: آقای ذوقی ذوقی، قصاب، جمع بازیکنان

نحوه بازی : یک نفر برای ایفای نقش آقای ذوقی انتخاب می شود و باقی بازیکنان یک نفر را از میان خود به عنوان قصاب انتخاب می کنند که نقش سردسته را هم بازی می کند. آقای ذوقی با فاصله ای از گروه روی زمین می نشیند. گروه هم دور قصاب یا رئیس خود حلقه می زند. قصاب حیوان خیالی را می کشد و اعضا و جوارح آن را با اعضای گروه خود سهیم می شود. بعد از آقای ذوقی می پرسد که کدام قسمت حیوان ذبح شده را می خواهد و آقای ذوقی نام اعضای مختلف را می گوید. اگر عضو نام برده شده قبلاً توسط یکی ا اعضای گروه انتخاب نشده باشد قصاب می گوید نداریم. این گفتگو ها ادامه پیدا می کند تا آقای ذوقی روی عضوی دست بگذارد که یک شریک دارد آن وقت شریک باید آقای ذوقی را کول بگیرد و تا محل گروه سه بار ببرد و برگردد و بعد خود جای آقای ذوقی ذوقی بنشیند. در این بازی، کسی برنده است که عضوی را انتخاب کند که به فکر کسی نرسد.

قزل ایاغ، 257: 1379

فارس، سبزوار، بازی ها، سنگ سنگ چلیپا        

نام دیگر بازی: چچل چچل

تعداد: یک گروه 7 نفره

جنس: هردو

اشیاء: یک سنگ کوچک

گروه سنی: کودکان و نوجوانان ( 8 – 16 سال)

محل اجرا: فضای باز

زمان اجرا: ایام نوروز، سیزده بدر و تعطیلات تابستانی

نحوه بازی: بچه ها در یک صف می ایستند و استاد در پشت سر آنها حرکت می کند و سنگ ریزه را به طوری که کسی متوجه نشود در دست یکی از بازیکنان می گذارد و می گوید: «سنگ سنگ چلیپا / نه در زمین نه در هوا». کسی که سنگ ریزه را در دست دارد باید قبل از اینکه دیگران متوجه شوند و او را بزنند از صف فرار کند و خود را به محلی که قبلاً در خارج از صف تعیین شده برساند. اگر کسی قبل از خارج شدن از صف او را بزند او دیگر نمی تواند فرار کند و در صف باقی می ماند. اگر خود را به محل مورد نظر برساند آن وقت استاد برای هر یک از بازیکنان داخل صف نامی را انتخاب می کند. بعد از بازیکن خارج از صف می خواهد نام بازیکنان را حدس بزند. بازیکن حدس می زند، اگر درست بود از آن کسی که نامش را حدس زده و درست حدس زده، از فاصلۀ محلی که ایستاده تا صف کولی می گیرد. اگر موفق نشد دو بار دیگر فرصت حدس زدن دارد. اگر در این دو بار هم نتوانست حدس درستی بزند دوباره به صف بر می گردد.

قزل ایاغ، 259: 1379

فارس، سبزوار، بازی ها، سه پایه   

تعداد: دو گروه

جنس: هر دو

اشیاء: یک قطعه طناب

گروه سنی: نوجوانان و جوانان

محل اجرا: فضای باز

زمان اجرا: روزهای عید و تعطیل

نحوه بازی: بازیکنان به دو دسته تقسیم می شوند. یک دسته دور هم حلقه می زنند و دست در گردن هم می اندازند. استاد این دسته طنابی در دست می گیرد که سر دیگر آن در دست یکی از بازیکنان حلقه است و تلاش می کند بازیکنان حریف را که سعی می کنند یورش بیاورند و سوار بازیکنان حلقه زده بشوند از آن ها دور نگهدارد. بازیکنان دستۀ مقابل تلاش می کنند سوار بازیکنان دستۀ دیگر شوند. اگر در حین سوار شدن حتی یکی از آنها از استاد دستۀ دیگر لگد بخورد، جای دو گروه عوض می شود.

قزل ایاغ، 260: 1379

فارس، سبزوار، بازی ها، گربه مِشِ بِگی (گربه موش رو بگیر)

تعداد: یک گروه

جنس: هر دو

گروه سنی: کودکان

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: یکی از بازیکنان موش می شود و دیگری گربه. بقیه بازیکنان، دست های همدیگر را می گیرند و یک دایره تشکیل می دهند. با اعلام شروع بازی، موش از دست گربه فرار می کند و از میان دست های به هم پیوستۀ بچه ها عبور می کند و گربه هم او را دنبال می کند. کسانی که دست هایشان را به هم داده اند سعی می کنند راه گربه را ببندند تا او نتواند موش را بگیرد. اگر گربه موش را بگیرد موش از بازی کنار می رود و کس دیگری موش می شود. اگر گربه موفق نشد موش را بگیرد، گربه بیرون می رود و موش خود گربه می شود.

قزل ایاغ، 267: 1379

فارس، سبزوار، بازی ها، گوی را           

تعداد: دو گروه

جنس: هردو

اشیاء: یک چوب یک متری ، یک توپ پشمی

گروه سنی: جوانان

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو دسته تقسیم می شوند. دسته ای که پرتاب کنندۀ توپ است در بالای زمین قرار می گیرد و افراد دستۀ دیگر در جاهای معینی قرار می گیرند. وقتی یکی از دستۀ اول توپ را می زند بچه های دسته دوم آن را می گیرند و به بالا می اندازند. هر بازیکن سه بار می تواند توپ را بزند. در این موقع پلیس میشود و باید تا انتهای زمین بدود و برگردد. در این حال اگر بازیکنان طرف مقابل بتوانند با توپ پلیس را بزنند دسته ای که زنندۀ توپ بود جایش را با گیرنده ها عوض می کند. این بازی انواع مختلف دارد مثلاً در بازی گوی … فقط یک نفر پرتاب می کند و باقی باید بگیرند یا در بازی «گوی کباب» همه جمع می شوند و توپ را به هوا می اندازند. هر کس گرفت با آن دیگران را می زند.

قزل ایاغ، 270: 1379

فارس، سبزوار، بازی ها، گوی مَکتَه        

تعداد: 10 نفر (در دو گروه مساوی)

جنس: هردو

اشیاء: یک چوب یک متری، یک توپ هفت جلدی (ماهوتی)

گروه سنی: نوجوانان

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: ابتدا مشخص می شود که کدام گروه چوب را در دست خواهد داشت و کدام گروه توپ را. یک نفر از اعضای گروه چوب را در دست می گیرد و بازیکنان دیگر در کنار او قرار می گیرند. بازیکنان دستۀ مخالف با فاصله های مشخص در محوطۀ بازی قرار می گیرند و یکی از افراد توپ را به طرف دستۀ اول پرتاب می کند. بازیکنی که چوب در دست دارد باید توپ را با چنان شدتی بزند که گروه مخالف در گرفتن آن دچار دردسر شود. ضمناً باید به اعضای گروه خود فرصت بدهد که تا خط پایانی بازی که پشت سر آخرین یار حریف قرار دارد بدوند. بازیکنان حریف که توپ را گرفته اند سعی می کنند بازیکنان در حال فرار را بزنند. اگر موفق شوند جای دو گروه عوض می شود، ولی اگر موفق نشوند و بازیکن در حال فرار بتواند توپ را بگیرد یک امتیاز به حساب گروهش گذاشته می شود. سپس باید آن را به طرف گروه مخالف بیندازد و خود به سرعت فرار کند و یا به طرف مبدأ یا مقصد، به هرکدام که نزدیکتر باشد می دود، در این حالت اگر توپ به بدن او اصابت کند، امتیازی را که به دست آورده بود از دست می دهد و اگر توانست دوباره توپ را بگیرد، امتیاز دیگری نصیب گروه خود می کند. بازیکنانی که به پشت خط پایان رفته اند، اگر ببینند که توپ در دست حریف نیست باید دوباره به طرف خط مقصد یعنی محلی که دوستشان با چوب ایستاده بدوند. اگر فرصت نشد در همان خط مقصد می مانند تا یارشان توپ بعدی را بزند و آنها فرصت برگشت پیدا کنند. اگر یارشان به دلیلی توپی را که به طرفش پرتاب شده با چوب نزد و در دست گرفت، بازیکنانی که در خط مقصد هستند نمی توانند به مبدأ برگردند، چون توپ نزد یار خودشان است. در آخرین دور بازی کسی که با چوب توپ را می زند نیز همراه سایر بازیکنان باید تا مقصد بدود و به مبدأ برگردد. اگر نتواند یکی از یاران حریف توپ را عمودی بالا می اندازد و به او این فرصت را میدهد که به مبدأ بازگردد. اگر به سلامت بی آنکه توپ به او بخورد برگشت گروه او برنده است و دوباره بازی از آن آنهاست.

قزل ایاغ، 270: 1379

فارس، سبزوار، بازی ها، هورکه بدی

تعداد: دوگروه

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: مساحت زمین بازی به دلخواه تعیین می شود. در مرکز این زمین دایره ای که قطر آن یک متر باشد رسم می کنند. دو گروه بازیکن با فاصله در طرفین دایره مقابل هم می ایستند. قرعه کشی می کنند تا معلوم شود کدام گروه آغاز بازی خواهد بود. یکی از اعضای گروه از محل دایره به طرف گروه مخالف می دود و بدون آنکه نفس تازه کند دست خود را به یکی از بازیکنان می زند و به دایره بر می گردد. به ترتیب همۀ بازیکنان باید این کار را تکرار کنند. اگر گروه مقابل بتواند بازیکن را بگیرد و نگهدارد تا از نفس بیفتد او می سوزد و جای دسته ها عوض می شود. قبل از شروع بازی روی تعداد دفعات بازی توافق می کنند.

قزل ایاغ، 274: 1379