فارس، خراسان، بازی ها

فارس، خراسان، بازی ها، آب پشتک بازی

نام دیگر بازی: پشتک پَران

تعداد: یک گروه

جنس: هردو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: یک نفر خم می شود و دیگران از روی او می پرند.

قزل ایاغ، 241: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، آقا آقا از چند   

تعداد: دو گروه (حداقل 8 نفر)

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: دو گروه، دو سر دسته برای خود انتخاب می کنند و از طریق پشک انداختن گروه شروع کنندۀ بازی را مشخص می کنند. هر دو گروه در دو صف با فاصله از هم می ایستند به طوری که گروه شروع کننده پشت سرگروه دیگر قرار گیرد، سردسته های هر گروه سر ردیف خود می ایستند. گروه شروع کننده بر دوش گروه دیگر سوار می شود به طوریکه سردستۀ این گروه بر دوش سردستۀ دیگر قرار بگیرد. سردسته ای که سواراست با یک دست چشم سردستۀ گروه دیگر را می گیرد و با دست دیگر به دلخواه یک یا چند انگشت را باز می کند و از سردستۀ زیر سوال می کند آقا آقا از چند؟ سردسته زیر باید عدد را حدس بزند. اگر توانست، جاها عوض می شود ولی اگر نتوانست وضعیت موجود ادامه پیدا می کند و نوبت بعدی، نفر دوم صف چشم نفر زیرین را می گیرد و پرسش تکرار می شود. بازی اینقدر ادامه پیدا می کند تا یا یک نفر درست حدس بزند یا نفرات به پایان برسند.

قزل ایاغ، 244: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، تپ تپ خمیر

تعداد: یک گروه و یک نفر

جنس: هردو

گروه سنی: کودکان

محل اجرا: فضای بسته

نحوه بازی: کودکان دور هم می نشینند و یک استاد انتخاب می کنند. استاد یکی از کودکان را با پشک انداختن و یا طاق یا جفت انتخاب می کند. این بازیکن سر خود را در دامن استاد می گذارد. باقی بازیکنان همه با دست به پشت بازیکن می زنند و همه با هم شعر تپ تپ خمیر را می خوانند. وقتی که شعر به این سوال می رسد که: «دست کی بالا؟» یکی از بازیکنان دستش را بالا می برد. اگر فردی که چشم گذاشته نام او را درست حدس زد برنده می شود و گرنه بازی ادامه پیدا می کند.

قزل ایاغ، 251: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، چشم بسته

تعداد: دو گروه

جنس: هر دو

اشیاء: سه عدد دستمال یا سه تکه پارچه

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو دستۀ مساوی تقسیم می شوند و با فاصله 20 – 30 متر مقابل هم صف می بندند. به قید قرعه چشم های یک دسته را می بندند. این افراد باید روی یک خط مستقیم حرکت کنند و همتای خود را در دستۀ دیگر پیدا کنند و در صورتی که اندک انحرافی از مسیر خود پیدا کنند، موفق به یافتن حریف نخواهد شد. اگر موفق شوند برنده خواهند بود.

قزل ایاغ، 255: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، دَمبازی

تعداد: یک گروه

جنس: هر دو

گروه سنی: کودکان

محل اجرا: فضای باز

زمان اجرا: فصل زمستان

نحوه بازی: کودکان در فصل سرما در کوچه های سراشیب، شماره بندی از برف ساخته و می گذارند تا منجمد شود. سپس آب بر آن سر می دهند، تا بندها را یکی از دیگری آب ببرد.

قزل ایاغ، 257: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، ریسمان علی پیسه

تعداد: یک گروه

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان پشت سر هم صف می بندند و دست های خود را در کمر یکدیگر حلقه می کنند. یک نفر هم استاد می شود. سر دستۀ گروه می گوید: «اوستای زنجیرباف» استاد پاسخ می دهد: «بله» زنجیر ما را بافتی؟ – «بله» – «گل کشو انداختی» – «بله» – «پس چرا نمیری هیزم؟» استاد می گوید – «کوتاهش بکش تا بلند شود». در این زمان نفر اول شروع می کند به کشیدن پشت سری ها تا دست یک نفر جدا شود که او سوخته است. اگر در چند جای صف دست ها از هم باز شود همۀ آنها بازنده هستند. بازی آنقدر ادامه پیدا می کند تا تمام افراد بسوزند.

قزل ایاغ، 258: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، سنگ و پنج

تعداد: یک گروه

جنس: دختران

اشیاء: پنج دانه سنگ

محل اجرا: فضای بسته

قزل ایاغ، 260: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، کشتی محلی، چوخه

منطقه بومی: قوچان، بجنورد، اسفراین، فریمان، چناران

تعداد: 2 نفر

جنس: مردان

گروه سنی: بزرگسالان

اشیاء: شلوار، روپوش، شال

طول مدت دوره: ده دقیقه (اگر به نتیجه نرسد با دو دقیقه استراحت پنج دقیقه به مدت آن اضافه می شود.)

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: لباس مخصوص این کشتی شلواری است که تا سر زانو می رسد و روپوشی که از بافته های پشمی و نخی محکم محلی است و چوخه نام دارد و بدون آستین می باشد و شالی که بازیکن به کمر می بندد. مقررات کشتی شبیه دیگر کشتی های سنتی است، فقط در این کشتی نمی توان از کمر خم و دست انداختن به پایین زانو استفاده کرد. در این کشتی پُل زدن هم ممنوع است. بازنده کسی است که شانه اش با زمین تماس حاصل کند. قضاوت در این کشتی با پیشکسوتانی است که با چوخه نام دارند. بنابراین رسم محلی جایزه این کشتی یک قوچ است.

قزل ایاغ، 265: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، کوکو خراب 

تعداد: دو گروه

جنس: هر دو

اشیاء: مقداری خاک به اندازه هر یک از بازیکنان

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: هریک از بازیکنان مقداری خاک در دامن خود می ریزد. با اعلام شروع بازی، بازیکنان هر دسته از طرفی می روند و با خاک های خود کوکو (یعنی کپه خاک) درست می کنند. هر گروهی که زودتر خاک هایشان تمام شود با صدای بلند اعلام می کند: «کوکو خراب» در این هنگام دستۀ دیگر باید دست از کار بکشد. هرگاه هر دو دسته با هم اعلام کنند که کارشان تمام شده به محل شروع بازی بر می گردند و از آنجا هر گروه به جست و جوی کوکوهای حریف می رود و آنها را خراب می کند. هرگاه دسته ای تمام کوکو های حریف را خراب کرد دوباره با صدای بلند اعلام می کند: «کوکو شمار» و حریف باید دست از کار بکشد. آن گاه به جست و جو بر می خیزند و هر گروهی که کوکوهای ساخته شده توسط حریف را بیشتر خراب کرده باشد، برندۀ نهایی بازی است. تفاضل تعداد کوکوهای خراب شده توسط دو گروه امتیاز گروه برنده است. گروه برنده می تواند به تعداد امتیاز خود بر پشت دست های گروه حریف بزند و همچنین گروه برنده می تواند امتیازش را برای دور بعد بازی نگهدارد.

قزل ایاغ، 267: 1379

فارس، خراسان، بازی ها، نامگذاری

نحوه یارگیری: دو نفر به عنوان خان انتخاب می شوند. بازیکنان دو به دو برای خود اسم گذاری می کنند (ماه و خورشید) و نزد خان ها می روند و از آنها می پرسند که ماه می خواهید یا خورشید؟ خان ها انتخاب خود را اعلام می کنند و به این صورت یارگیری انجام می گیرد.

قزل ایاغ، 39: 1379