فارس، آبشاهی (یزد)، آثار تاریخی

فارس، آبشاهی (یزد)، آثار تاریخی، خرابه های مسجد جامع

بر کنار راه قدیمی یزد به کرمان که از یغما باد می گذشته است، و در جهت مغرب آن آبادی، ویرانه های مسجد جامع قدیم نعیم اباد قرار دارد،  مردم آن را “مسجد لاسون” می نامند و همیشه بر سر آن خرابه ها علم سیاه می آویزند. عده ای هم به مناسبت آنکه شاه یحیی در نعیم اباد قصری بنیاد کرده بوده است این خرابه را بقایای آن قصر می دانند. ولی طرز بنا حکایت از آن دارد که مسجد است.

درباب این مسجد، مولف تاریخ یزد همانجا که از ایجاد قصر شاه یحیی ذکر می کند گفته است که “مسجد جمعه بر در باغ بساخت” و در موضع دیگر تحت عنوان “ذکر مسجد جمعه نعیم اباد بر در باغ لاسدان” گوید: ” این مسجد از استحداث شاه یحیی بن مظفرست و چون معمور شد شاه یحیی باغ لاسدان بساخت و امراء و وزراء و اهالی باغها بساختند و هر جمعه در آن مسجد اقامت جمعه به جای می آوردند، و امام و خطیب و موذّن و پیشنماز و عمله آنجا را همه ادراری مقرّر کرد. در سال خمس و ثمانین و سبعمائه بود که بنای آن مسجد شد.”

اما در باب باغ لارستان (که لاسدان و لایستال هم در تواریخ یزد ذکر شده است و اکنون میان مردم لاسون خوانده می شود)، کاتب در تاریخ جدید یزد گوید: “این باغ لارستان باغ وسیعی است و منزلگاه حکام یزد، و نصره الدین شاه یحیی احیای آن باغ کرده و دریاچه و قسر و ساباط ساخته و گوشکی بر بالای ساباط نهاده و مشجّر و مکروم بود، و بر کنار دریاچه درختان سرو و گل و کاج نشانده. و در زمان دربندان پسرابوسعید طبسی ویران شده و چون حکومت به جنای امیراعظم امیرجلال الدین چقماق تعلق گرفت تابستان در این باغ نشستی و امرا هر یک به جهت خود مقامی در اندرون باغ ساخته بودند و اکنون از آن عمارات بعضی را آثار مانده.”

افشار، 92-90: 1374