قوم بلوچ، صنایع دستی
بلوچ، صنایع دستی، دست بافته ها
بررسی نقش و نگاره های عامیانه این قوم که آئینه تمام نمای سنن، نوع معیشت و باورها و اعتقادات آنان است، اهمیت فوق العاده دارد. زیرا دست بافته های بلوچ یکی از منابع غنی نقش و نگاره های عامیانه است، مخصوصاً گلیم بافت بلوچ از نادرترین این نمونه هاست. کمتر دست بافته ای این همه نقش متنوع یک جا دارد، نقش و نگاره های عامیانه بلوچ هیچ پیچیدگی و ابهامی ندارد.
جانب اللهی، 51: 1374
بلوچ، صنایع دستی، دست بافته ها
هنرمند عامی بلوچ نیز چون دیگر نگارگران نقوش عامیانه بیشتر به آفرینش های ذهنی خود توجه دارد. بلوچ در دنیایی از تخیل زندگی می کند و در خیالبافی ید طولانی دارد، چه بسا نقش هایی را می آفریند که صاحب آن نقش را در عمر خود به چشم ندیده است.
یکی از نگاره های رایج در سوزن دوزی که خیلی هم تخیلی است، «طاووس» نام دارد و حال آنکه در سرزمین خشک و برهوت بلوچستان طاووس وجود نداشته و ندارد.
جانب اللهی، 57: 1374
بلوچ، صنایع دستی، دست بافته ها
بر روی هم خاستگاه نقش و نگاره های عامیانه عشایر بلوچ را می توان در مفاهیم زیر طبقه بندی کرد. 1- ذهن و تخیل 2- گل ها و گیاهان 3- ابزار وسایل زندگی 4- عناصر طبیعت مثل ماه و خورشید 5- حیوانات اهلی و وحشی مثل اسب و پلنگ 6- پرندگان مثل طاووس ، مرغ ، کبک 7- خزندگان مثل مار 8- آبزیان مثل ماهی
جانب اللهی، 57: 1374
بلوچ، صنایع دستی، دست بافته ها
«ادنیک» یعنی آئینه، نیز یکی از نگاره های مسلط بر دستبافته های بلوچ است، زیرا بلوچ گویی در حیات خود همه جا محصور در آینه است. نور بر جلای خورشید در پهنه بیابان خشک آئینه سکندر ماند که دشت خشک را چون آئینه جلا می دهد و بلوچ را مسحور خود می کند.
یکی از نمودهای بارز این شی در سکه جلوه کرده که آئینه به مثابه مواد خام آن است. بلوچ آئینه را در زیر زمینه تیره می نشاند، همچنان که انعکاس نور خورشید جسم سیاه و خاکستری شن زار ها را در بر می گیرد.
جانب اللهی، 58: 1374
بلوچ، صنایع دستی، سفالگری
اکثر سفالگران این منطقه را زنان تشکیل می دهند و مردان بیشتر کارهای جنبی از قبیل استخراج خاک از معدن و آماده سازی خمیر سفالگری را انجام می دهند. تزئینات این سفالینه ها نقوش هندسی و انتزاعی بسیار ساده است.
کیان اصل، 25: 1386
بلوچ، صنایع دستی، سفالگری – کلبورگان
سفالگری در کلبورگان با روش های بسیار ابتدائی انجام می شود، زیرا شکل دهی سفالینه های آن با نوعی چرخ ابتدایی که به چرخ های سفالگری اولیه شباهت دارد، صورت می گیرد. این چرخ از یک صحنه محدب چوبی که با انگشتان یا چرخانده می شود، تشکیل شده است. خاک رس این قطعه سفید است و بعد از پخت قرمز می شود.
کیان اصل، 25: 1386
بلوچ، صنایع دستی، سیاه دوزی
سیاه دوزی نوعی سوزن دوزی در بلوچستان است که نخ سیاه بر روی زمینه سفید سوزن دوزی می شود.
ریاضی، 102: 1375
بلوچ، صنایع دستی، فرشبافی
اکنون [گبه] به فرش هایی اطلاق می شود که اکثراً در قبایل جنوب ایران و با رنگ های مختلف که با پشم هایی به رنگ های مختلف که معمولاً گیاهی و طبیعی است بافته می شود که سبک بسیار ابتدایی آن مورد توجه خریداران خاصی است.
شاکری راد، تجویدی، 267: 1386