ترکمن، طایفه گوکلان، بزرگان
ترکمن، طایفه گوگلان، بزرگان، قرباندردی ذلیلی
ذلیلی یکی از شاعران قرن سیزده هجری ترکمن است. ذلیلی از طایفة گوکلان تیرة گرکز، بخش نظرقلی، شاخة کمرلر است. ذلیلی در سال 1220 ه.ق در اطراف رود گرگان به دنیا آمد و عمر خود را در قاریقلا گذراند. وي تحصیلات ابتدايی را در مدرسة محلی گذراند و سپس برای ادامة تحصیل به مدرسة شیر غازی در خیوه رفت. ذلیلی با آثار مختومقلی فراغی کاملاً آشنایی داشته و شعرهای او از ظلم و ستم و فقر و درد و رنج اجتماعی میگويد.
گُلي، 254- 245: 1366
ترکمن، طایفه گوگلان، بزرگان، مختومقلی فراغی
شاعر بزرگ ترکمن، فرزند دولت محمد، از ترکمنهای گوکلان، تیره گرکز، از دستة غشیق در ناحیة گینگجای در حومة آجیقوشان شمال شرق گنبدقابوس پا به عرصة هستی نهاد. مختومقلی تحصیلات ابتدایی را در محل تولد فرا گرفت و سپس براي ادامة تحصیل به مرکز بزرگ علوم آن زبان یعنی مدرسة شیر غازی در خیوه رفت. وي پس از فراغت از تحصیل به اترک بازگشت تا علم آموختة خود را نصیب فرزندان ترکمن كند.
وامبری که هفتاد سال بعد از وفات شاعر از منطقة تركمنصحرا گذر میکرده نوشته است: “اشعار مختومقلی جنبههاي خاصی دارد به این معنی که اولاً نمونة کاملی از زبان ترکمنی را به دست میدهد، ثانیاً در نوشتههای او قاعده و نظم محکمی وجود دارد که در سایر آثار ادبی شرق به ندرت یافت میشود. اشعار مختومقلی سبب اتحاد طوایف مختلف ترکمن شده است که با هم سر جنگ داشتند”. محل فوت مختومقلی در چشمة آباساری نزدیک مراوهتپه است و بقعة این شاعر گرانمایه در شمال گنبد، بین مراوهتپه و کرند در محلی به نام آقتوقای قرار دارد.
ترکمن، طایفه گوگلان، بزرگان، مسکین قلیچ
مسکین قلیچ از طایفة گوکلان از تیرة آتا است. وي در دِه بایندر متولد شد و تحصیلات ابتدايی را در مکتبخانههای محلی به اتمام رساند. سپس برای ادامة تحصیل راهی بخارا و خیوه شد. شاعر به زبان فارسی و عربی و با آثار شاعرانی چون دولت محمد ذلیلی و ملانپس و سیدی آشنایی داشته است. اين شاعر گاهی خوانندگی هم میکرده است. محتوايِ آثارِ او حولوحوش وفاداری زنها به شوهران و مسائل اجتماعی دور میزند. محل دفن او اطراف کاظمخوجه در شرق آیدرویش گلستان است.