ترکمن، طایفه تکّه، بزرگان

ترکمن، طایفه تکه، بزرگان، برخوردار ترکمن

از شاعران دیگر قرن دوازده هجری برخوردار ترکمن است. وی در نیمة اول قرن دوازده هجری متولد شد و در اوايل قرن سیزدهم وفات یافت. برخوردار ترکمن در نواحی افغانستان، مرو، اصفهان و قوچان روزگار گذرانده است. وی خود عنوان ترکمن را به دنبالة اسم خویش اضافه كرده كه نشانة تركمن‌بودنش باشد. از وی آثاری چون محفل‌آرا و محبوب‌القلوب به یادگار مانده است. هنگامی که اثر محفل‌آرا را به پایان رسانید جنگی در محل زندگی او به وقوع پيوست و اثر وی نابود شد. بعد از آن واقعه، وی اثر دیگر خود یعنی محبوب‌القلوب را شروع كرد. این اثر به دوران ما نیز رسیده است. علاوه بر آن اثر دیگری به نام رعنا و زیبا به جا مانده است. برخوردار ترکمن آثار خود را به زبان فارسی نگاشته اما در آثار وی مضامین و رنگ ترکمنی کاملاً مشهود است. از شاعران معروف دیگر این دوران معروفی، عندلیب، شیدایی و عبدالستار قاضی از قبیلة تکه‌اند.

ترکمن، طایفه تکه، بزرگان، ملانپس

ادیب بزرگ ملانفس در اوایل قرن نوزدهم یعنی حدود 1810 م. در اطراف سرخس متولد شد و در سال 1860 م. وفات یافت.

این شاعر و نویسندة بزرگ ترکمن، که بنا به روایتی در سال 1860 م/ 1277 ه.ق وفات یافته، آثار با ارزشی از خود بر جای گذاشته است. وی که از ایل تکه، طایفة وکیل و از تیرة یازی بود، تمام عمر خود را در مرو سپری کرد.

ملانفس در اشعار اولیه و نيز اشعاری که بعد ها با عنوان اشعار تازه یاب از او منتشر شد، دو شخصیت کاملاً متفاوت از خود برجای گذاشته است. اشعار اولیة وی غنايی است و در خدمت وصف یار، عشق و دلبر. برای همین او را سلطان سرزمین عشق لقب داده‌اند.

اثر مشهور او به نام زهره طاهیر نیز از این دست است. او در نخستین آثار شعری، نبوغ خود را با مهارت کافی در صور خیال به کار برده و تسلط خود را بر اوزان عروضی به نمایش گذاشته. در این مرحله او به موضوع عشق پرداخته و در دایرة بستة قوس و کمان ابرو و لب و زلف یار چنبره زده و تا حد افراط پيش رفته است. لیکن همین شاعر در گذر زمان با مشاهدة جریان‌ها و حوادث سیاسی ـ اجتماعیِ زمانِ خود چون تهدید روس و انگلیس متحول شد و پس از آن در خدمت سرداران و قهرمانان بود كه از ایل در برابر هجوم اغیار دفاع مي‌کرده‌اند و از قاصدان عزت و سر بلندیِ قومِ خود به شمار ‌مي‌روند. شاعر به سردارها و شخصیت‌های حماسی ارادت خاصی داشته و با سرودن 15 شعر در کتاب خویش به نام سرداران نام‌آور ترکمن، یادشان را برای همیشه در تاریخ ثبت کرده است. به همین دلیل بعدها شاعر حماسه نام گرفته است.

سارلي، 28- 23: 1364

ترکمن، طایفه تکه، بزرگان، مجید تکه

تولد: 1339 ه.ش.

دوتارنواز.

او یکی از دوتار نوازان صاحب­نام در موسیقی آیینی ترکمن­ها در ایران است.

وجدانی، 230: 1385