لر، لر کوچک، خرم آباد، بازی ها

لر، لر کوچک، خرم آباد، بازی ها، تاق پیل گردله     

نام دیگر بازی: تاق پیل (خرم آباد)

تعداد: دو گروه 4-6 نفری

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند و هر گروه برای خود یک استاد (هالو) انتخاب
می کنند. افراد یک گروه دست ها را به گردن یکدیگر انداخته و سرهایشان  را به هم نزدیک می کنند و دایره وار می ایستند و استاد آنها از آنها مراقبت می کند. افراد گروه مقابل سعی می کنند استاد آنها را گول زده و غافلگیر کنند تا بتوانند به پشت یکی از افراد آنها بپرند، در مقابل استاد آنها هم سعی می کند با پا به آنها ضربه بزند، که در چنین صورتی گروه اول که دستها را به گردن هم انداخته بودند، برنده شده و جای خود را با گروه دیگر عوض می کنند.

قزل ایاغ، 614: 1379

لر، لر کوچک، خرم آباد، بازی ها، چال پِشگلی          

تعداد: 2 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: 32 عدد سنگ ریزه

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: دو بازیکن رو به روی یکدیگر می نشینند و در روی زمین 8 عدد چاله کوچک می کنند. به طوری که چاله ها دو به دو روبه روی یکدیگر قرار بگیرند. بعد در هر چاله 4 عدد سنگریزه می اندازند. به این ترتیب 4 چاله و 16 سنگ ریزه به یک بازیکن و به همین تعداد چاله و سنگ به دیگری تعلق می گیرد. اولین بازیکن که به قید قرعه انتخاب می شود، 4 عدد سنگریزه را از یکی از چاله های خود برمی دارد و در چاله های دومی و سومی و چهارمی خود، هرکدام یک عدد سنگ ریزه می اندازد و در چالۀ پنجمی که متعلق به نفردومی است،  سنگ ریزۀ آخری را می اندازد. پس از آن تمام سنگ ریزه های چاله پنجم را برداشته و دوباره از چالۀ ششم (متعلق به نفر دوم) شروع کرده و در هر کدام یک عدد سنگ ریزه می اندازد. اگر آخرین سنگ ریزه در چالۀ خود بیفتد، نفر دوم بازی را ادامه می دهد. نفر دوم بنا به دلخواه سنگ ریزه های یکی از چاله های خود را برمی داردو مانند نفر اول عمل می کند. به این ترتیب دو بازیکن بازی را  ادامه می دهند تا زمانی که یکی از دو بازیکن 4 چالۀ نفر مقابل را خالی از سنگ کرده و در مقابل، 32 سنگ ریزه را در چاله های خود جمع کرده باشد که در نتیجه این بازیکن برنده بازی محسوب خواهد شد.

قزل ایاغ، 616: 1379

لر، لر کوچک، خرم آباد، بازی ها، چوزر                

تعداد: 10 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: یک عدد شاخ بز

محل اجرا: فضای باز

زمان اجرا: شبها

نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند. یکی از بازیکنان که قدرت بازوی زیادی دارد، شاخ بز را به سمتی پرتاب می کند. بعد افراد دو گروه به جست و جوی آن می پردازند. هر یک از افراد دو گروه که شاخ را پیدا کند، باید بدون آنکه کسی متوجه شود آن را به نقطۀ از پیش تعیین شده برساند، که در نتیجه گروه متعلق به آن فرد برنده خواهد بود. اما اگر در بین راه کسی از گروه مقابل شاخ را ببیند، بلافاصله یارانش را خبر می کند و سعی می کنند شاخ را از او گرفته و خودشان آن را به مقصد برسانند. اگر هیچ یک از افراد دو گروه نتواند شاخ را به مقصد برسانند، آن را «خاکی» می کنند. هر یک از بازیکنان که سرشاخ را به زمین بمالد، شاخ خاکی و بازی باطل می شود و این به آن معنی است که هیچ یک از دو گروه برنده نشده اند.

قزل ایاغ، 617: 1379

لر، لر کوچک، خرم آباد، بازی ها، دال پهلو             

نام دیگر بازی: دارپُلو (خرم آباد)، دارپَرو

تعداد: دو گروه

جنس: هر دو

اشیاء: 6 سنگ حدوداً 20×10 سانتیمتر، یک سنگ کوچکتر (به تعداد بازیکنان)

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند. در ابتدا و انتهای زمین بازی (به فاصله حدوداً 20-30 متر) سه سنگ (سه دال) را به فاصلۀ نیم متراز یکدیگر قرار می دهند. سنگ های هر طرف متعلق به یک گروه است. سپس با توافق یا قرعه کشی، گروه شروع کنندۀ بازی را مشخص می کنند. نفرات گروه شروع کننده، هر یک به ترتیب یک سنگ به طرف دال های گروه مقابل پرتاب و یکی از آنها را نشانه گیری می کنند. سنگ هرکدام که به یکی از دال ها اصابت کند، آن بازیکن می تواند به عنوان امتیاز یک سنگ دیگر هم پرتاب کند. پس از اینکه تمامی افراد گروه شروع کننده بازی خود را انجام دادند، نوبت به گروه مقابل می رسد که به همان ترتیب عمل کرده و دال های گروه دیگر را نشانه بگیرد. گروهی که سه سنگ گروه مقابل را بزند، اصطلاحاً می گویند که یک «تیل» برده است. در مقررات بازی دو «تیل» را یک «مرّه» می گویند و ضمناً اگر گروهی سه سنگ گروه مقابل را بزند ولی گروه نتوانسته باشد هیچ سنگی را بزند، یک «مرّه» برده است. در پایان گروهی که امتیازاتش زودتر به حد نصاب (حدی که در ابتدای بازی قرار می گذارند مثلاً 5 نمره) برسد، برندۀ بازی خواهد بود.

قزل ایاغ، 618: 1379

لر، لر کوچک، خرم آباد، بازی ها، قارچ                              

تعداد: 2 نفر

جنس: دختران

اشیاء: 9 عدد سنگ (به تعداد بازیکنان)

محل اجرا: فضای بسته

نحوه بازی: هر دو بازیکن سنگ های خود را روی هم ریخته و بازی را در سه مرحلۀ «صاف»، «قمچ» و «قیل» انجام می دهند. در مرحلۀ صاف، بازیکن 18 سنگ را در مشت گرفته و آنها را به هوا پرت کرده و پشت همان دستش را زیر آنها می گیرد. اگر تعداد سنگ هایی که پشت دست بازیکن مانده از سه بیشتر باشد، به ازای هر سه سنگ یک سنگ جایزه می گیرد که «خون» نامیده می شود و باید آن را از میان سنگ های ریخته شدۀ روی زمین بردارد و زمانی که همۀ سنگ های بازی را به این ترتیب برد، رو به حریف خود کرده و می گوید: “قیلی وت”، یعنی یک مرحله “تورو بردم”. به این ترتیب به مرحله بعدی قمچ می رسد. در این مرحله 18 سنگ را به هوا پرت کرده و فوری آنها را با پشت دست می گیرد و باز مانند مرحلۀ قبل به ازای هر سه سنگ گرفته شده یک سنگ (خون) جایزه می گیرد. و اگر با حساب با پشت دست گرفتن و خون، 18 سنگ را ببرد به مرحلۀ بعدی می رسد و می گوید “مَری وِت”، یعنی دو مرحله تو را بردم. در مرحلۀ آخر (قیل) پس از به هوا انداختن سنگها، دست را به صورت استوانه زیر آنها می گیرد و به ازای هر سه عدد سنگ داخل استوانه یکی از سنگهای افتاده را برچیده و داخل سنگ های برده شده می گذارد تا همۀ سنگ ها را به این ترتیب داخل سنگ هایی که برده بگذارد و در پایان این مرحله می گوید: “بُتی وِت”، یعنی تمام بازی را بردم. اگر بازیکنی در یکی از این مرحله ها ببازد، بازی را به دیگری می سپارد تا بالاخره یکی از آن دو برنده شود. اگر بازیکنی مرحلۀ صاف را برد و قیلی وِت را گفت ولی در مرحله “قمچ” یا قیل سوخت و بازی را به دیگری داد و آن دیگری صاف را برد و “قیلی وِت” را گفت، حقی به حقی می شود و از نو شروع می کنند.

قزل ایاغ، 621: 1379

لر، لر کوچک، خرم آباد، بازی ها، هرک و برک  

تعداد: گروهی

جنس: هر دو

اشیاء: دو عدد چوب 10-15 سانتیمتری، یک ترکۀ نیم متری

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان دو عدد چوب 10-15 سانتیمتری را طوری نزدیک به هم در زمین به صورت عمودی فرو می کنند که یک ترکۀ چوبی را به راحتی بتوان از میان آن دو عبور داد. بعد به قید قرعه یکی از بازیکنان انتخاب می شود و با ترکه ای که در دست دارد، بازی را شروع می کند. این بازیکن به صورت دو زانو رو به روی چوبهای کاشته شده نشسته و عبارتی را می خواند و با خواندن هر کلمه از عبارت، باید یک بار ترکه را به صورت عمودی از میان دو چوب رد کرده و به زمین بزند و آن را بالا بکشد. اگر به هنگام گفتن کلمه ای، ترکه اش به چوبهای کاشته شده اصابت کند، باید مطابق همان کلمه، تنبیه شود. مثلاً اگر به هنگام گفتن کلمۀ «مادیان» سوخته باشد، باید سواری بدهد و یا اگر به هنگام گفتن کلمۀ «سه چوب» اشتباه کرده باشد، با ترکۀ خودش سه ضربه به او خواهد زد. به همین ترتیب در مورد دیگر کلمه های عبارت خوانده شده، تنبیه اعمال خواهد شد. اگر بازیکن بتواند بدون برخورد ترکه با چوبهای کاشته شده، تمامی عبارت را به زبان آورد، یک نفر دیگر به جای او بازی را ادامه خواهد داد.

قزل ایاغ، 631: 1379

لر، لر کوچک، خرم آباد، بازی ها، گلومایه

تعداد: 2-6 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: یک عدد گلو (گوی)

گروه سنی: جوانان

محل اجرا: فضای باز

زمان اجرا: اواخر زمستان

نحوه بازی: هر یک از بازیکنان باید یک عدد گلو (گوی) و یک عدد مایه (چاله) داشته باشد. در بازی دونفره بازیکنان باید دو گلو (گوی) داشته باشند، اما در تعداد مایه ها آزادند. گلو، از سنگهای سخت که در اصطلاح کلی به آنها “شمامه” و یا “برّک” می گویند ساخته می شود، یعنی سنگ را به صورت گوی هایی با قطر 2-5/2 سانتیمتر و وزن حدود 90 گرم درمی آورند. مایه ها هم چاله های کوچکی هستند که به فاصلۀ 5/1 متر از یکدیگر در یک ردیف کنده می شوند. بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند. نفرات دو گروه به صورت یک در میان در محلی به نام «لوزو» (مبدا بازی) می ایستند. گلوله ها را در حالتی که کف یک دستشان روی زمین و گلو در انتهای سبابۀ آنها قرار دارد، با انگشت وسط دست دیگر به طرف جلو غلت می دهند. اگر “گلوی” هر نفراز هر گروه وارد مایه شود، یک امتیاز به نفع آن گروه محسوب می شود. بعد از آنکه همۀ افراد دو گروه گلوی خود را از مبدأ به طرف زمین بازی غلتاندند، نوبت به اولین بازیکنی می رسد که بازی را شروع کرده بود. در این مرحله او باید “گلوی” خود را به طرف مایه غلت دهد تا شاید آن را اشغال کرده و جواز اشغال دیگر مایه ها را نیز بگیرد. اگر در این کار موفق شود، می تواند به طرف مایه و یا گلویی که نزدیکتر است، گلوی خود را غلت بدهد و در صورت موفق بودن باز هم تا زمانی که ناکام شود، می تواند بازی را در دست داشته باشد. باید توجه داشت که نوبت به صورت گروهی نیست بلکه به صورت یک درمیان از دو گروه می باشد. در این بازی اشغال مایه یک امتیاز و زدن «چق» که همان زدن به گلوی افراد گروه مقابل است نیز یک امتیاز دربردارد. در پایان امتیاز گروه ها را شمارش می کنند و گروهی که زودتر امتیازاتش به حد نصاب رسیده باشد، برنده خواهد بود. در این بازی ممکن است در هر نوبت که بازی را از «لوزو» شروع می کنند، گاه ممکن است نوبت به همۀ افراد نرسد و تمام مایه ها اشغال شوند و افراد دیگر مایه برای بازی نداشته باشند و در نتیجه هیچ کدام از گروهها به حد نصاب نرسند، در این صورت نوبت دیگری را شروع می کنند گاه ممکن است پس از بیست بار هم امتیازات به حد نصاب نرسد. به هر صورت باید بازری را آنقدر ادامه دهند تا یکی از دو گروه برنده شود.

قزل ایاغ، 629: 1379