خوزی، اهواز، بزرگان

خوزی، اهواز، بزرگان، ابوالحسن اهوازی

سفری به روم و یونان رفت و کتابی به نام معارف الروم (فرهنگ روم) منتشر ساخت. ابوریحان بیرونی بسیاری از مطالب کتاب الآثار الباقیه خود را که دربارۀ علوم و ادبیات اقوام یونان و روم است، از این کتاب اقتباس و نقل کرده است.

پورکاظم، 81: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، ابوالحسن اهوازی

از علمای ریاضی و نجومی است که در نیمۀ دوم سده چهارم و احیاناً در ربع اول سده پنجم می زیسته است. بیرونی در دو مورد از ابوالحسن اهوازی منجم و ریاضیدان نامبرده است. کتابش شرح صدور المقاله العاشره من کتاب اقلیدس در هشت فصل و نسخه هایی از آن در استانبول، برلن، لندن و پاریس موجود است.

پورکاظم، 80: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، ابوالحسن اهوازی منشی

وی استاد سبک های نثر عربی و مبتکر اسلوب نثر مرصع  است. از آثار او می توان کتاب الکلام المرصع را نام برد که در چگونگی نثر مرصع است.

پورکاظم، 80: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، ابوالعباس فضل

وی ندیم ابونوّاس و منجم هارون و مأمون بود. تألیفاتی در علم نجوم دارد. او همان کسی است که مأمون را به اشتباه منجمین در انتخاب ساعت برای تعیین حضرت امام رضا علیه السلام و به ولایت عهدی مسبوق کرده و به قولی مأمون به همین علت از او مکدر شده و زجر داده است.

پورکاظم، 73: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، ابوایوب سلیمان

او نیز از پسران ابوسهل بن نوبخت است از ندما و مهمانداران ابونواس و راوی یک قسمت از اخبار و اشعار اوست که بیشتر آنها را حمزۀ اصفهانی در شرح دیوان ابونوّاس و ابومنظور مصری در کتاب اخبار این شاعر نقل کرده اند. به قول ابن النّدیم دیوان او به پنجاه برگ می رسید.

پورکاظم، 72- 71: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، ابوسهل نوبختی

او پسر نوبخت و به سفارش پدر خود از اهواز به بغداد رفت و به مقام ریاست «بیت الحکمه» رسید و از مترجمان آن سازمان عظیم فرهنگی شد که کتاب ها را از فارسی پهلوی به عربی ترجمه می کرد.

پورکاظم، 70- 69: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، ابوعلی مهندس اهوازی

از دانشمندان معروف و سرشناس که در شهر «وهیشت اردشیر» (اهواز) اقامت داشت. به نژاد خویش (ایرانی) متعصب و با فرقۀ ملیون (آزادمردان شعوبیه) همدست شد. زیر فشار عمال خلیفه به مصر رفت و در نزد دربار فاطمیان که یک ایرانی زردشتی تأسیس کرده بود اقامت گزید. تصانیف نامداری در علم هندسه و فروع آن داشته. از راه استنساخ کتاب های ریاضی امرار معاش می کرد. کتاب های او در هندسه، حساب، به ویژه علم الابصار در پرتوشناسی، شهرت جهانی دارد. این کتاب در قرون وسطی در اروپا به لاتین ترجمه و منتشر شد و سپس به زبان های مهم اروپا ترجمه گشت. وی به تعریف از اهواز، شهر زادگاه خویش کتاب تفصیل الاهواز علی بغداد من الجهات الطبیعیه را نوشت.

پورکاظم، 80-78: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، ابویعقوب اهوازی

از مشاهیر اطباء و از جمله جماعتی است که عضدالدوله دیلمی را از اطبای امصار (شهرها) برگزیده، در بیمارستان عضدی بغداد مرتبه داشته بود و ایشان بیست و چهار طبیب سرآمد بودند.

پورکاظم، 81: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، احمد بن علی نجاشی

عبدالله نجاشی زیدی بوده و بعد از آن برگشت و متولی اهواز شد. شیخ احمد نجاشی مذکور همان ابوالعباس نجاشی عالم نقاد بصیر و آگاه خبیر، صاحب کتاب رجال معروف است که همۀ اصحاب بر او تکیه و اعتماد کرده اند.

پورکاظم، 89: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، اسحاق

اسحاق جد پدری ابوسهل اسماعیل بن علم متکلم معروف و برادر ابوجعفر محمّد و جد مادری ابومحمدحسن بن موسی است.

پورکاظم، 72: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، پسران ابوسهل بن نوبخت

وی از مشهورترین پسران ابوسهل است و اخبارش با ابونواس اهوازی فوق العاده مشهور شده و این شاعر تیز زبان او را هجوهای رکیک گفته است. داود نیز ناقل قسمتی از اخبار ابونوّاس و از معاشرین اوست.

پورکاظم، 72- 70: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، جعفر بن احمد مروزی

وی در اوایل سدۀ سوم هـ .ق در شهر اقامت داشت. چون پدرانش از مرو مهاجرت کرده بودند به مروزی معروف شد. المسالک الممالک که در علم جغرافیای تاریخی و طبیعی و نخستین کتاب در نوع خود بود را تألیف کرد. در سال 274 هـ .ق در اهواز درگذشت. فرزندانش کتابه ای با ارزش کتابخانۀ او را به بغداد بردند و در محلی معروف به طاق الحرانی حراج کردند.

پورکاظم، 88: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، جعفر ثامنی

در سال 1314 ه.ش در شیراز متولد شد. تألیفات: فنون شاعری (1341)، فرهنگ عناوین و القاب شهرها (1371)، مأخذ یک حدیث (1351).

پورکاظم، 135- 132: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، جورجیس بن بختیشوع

به نقل از لغتنامه دهخدا «جورجیس ابو یوحنا بن سهل بن ابراهیم مکنی به ابوالفرح پزشک سریانی الاصل، در توابع دمشق متولد شد». وی پسر بختیشوع است. در صدر دولت عباسیان بوده و از فضلای نامدار آن عصر است. منصور دوانیقی به علت ابتلاء به بیماری رئیس بیمارستان جندی شاپور یعنی جورجیس را که یک پزشک ماهر ایرانی نسطوری بود به بغداد احضار و سپس ناگزیر به اقامت در آن دیار کرد و بعد از آن بساط تألیف و تعلیم گستراند. او در سال 152 هـ .ق درگذشت. او بزرگ دودمانی است که 250 سال در مکتب جندی شاپور و درمان بیماران بوده است.

پورکاظم، 84: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، حسن بن علی بن مهزیار

«حسن» نام پسر دیگر علی بن مهزیار اهوازی است که از محدثان و از علما و اهل حدیث می باشد. فرزند او نیز از سلسله ی راویان است، نام او در کتب پر ارج زیاد به چشم می خورد.

پورکاظم، 97: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، حسن بن موسی نوبختی

ابومحمد، متکلم و فیلسوف خواهرزادۀ شیخ ثقۀ جلیل القدر ابوسهل نوبختی است. قریب چهل کتاب تألیف کرده و از جمله مصنفات او فرق الشیعه است.

پورکاظم، 75: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، حسین اهوازی

حسین بن علی یزداد اهوازی در سال 362 هـ .ق در اهواز متولد شد. وی در دمشق اقامت گزید. به جمع آوری حدیث اشتغال داشت. تألیفات او عبارتند از: شرح البیان، عقود الایمان و کتاب دارالصفات.

پورکاظم، 90: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، خسرو پی آفرین

در سال 1351 اولین کتاب خود به نام «خواب سبز» را منتشر کرد. و بعد از آن رمان های زن علی آقا، قصه های مدرسه، سرخود و آخر آسفالت را نشر داد و در سال 1374 رمان مرغ عشق را نیز نشر داد. در دهه پنجاه با موسسه اطلاعات در خوزستان همکاری می کرد و مسئول شورای نویسندگان بخش صفحات جنوب بود. او اینک با صدا و سیمای مرکز خوزستان همکاری دارد و در آنجا نمایشنامه هم می نویسد. دو کتاب زبان حیوانات و آخر آسفالت او در انتظار چاپ هستند که دومی برشی بر زندگی مردم خوزستان بخصوص حمله آخر آسفالت اهواز است.

پورکاظم، 126- 125: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، سهل بن شاپوربن سهل

وی پسر شاپور بن سهل طبیب بوده و معروف به گوسَبح است. در اهواز وطن داشت. چنانکه با یوحنا بن ماسویه و جورجیس بن بختیشوع و عیسی بن الحکم و زکریا طیفوری اجتماع می افتاد، چنانکه در عبارت از ایشان قاصر بود اما در معالجات رأی صائب کمی نداشت. او چند ماه قبل از مأمون فوت کرد.

پورکاظم، 82: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، سهل بن ابی سهل و پسرش حسن

از ندمای ابونوّاس و از منجمین مشهور است. پسرش حسن صاحب کتابی به نام الانواء در نجوم بوده است. حسن بن سهل، در علوم قدیمه مشارکتی تمام داشته و آل نوبخت همه از فضلا بوده اند. وی در سال 203 در عهد مأمون بیمار شد و وظیفه برای معالجه اش، جبرائیل را که زندانی بود از زندان بیرون آورد و پس از چند روز بهبودی یافت.

پورکاظم، 75- 74: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، سید حسن بصیر

در سال 1304 هـ.ش در اهواز تولد یافت. او اصلاً اصفهانی است و در سال 1290 به اهواز مهاجرت کرد. از تألیفات او شکوفه های یاس سپید می باشد که مجموعه شعری است بالغ بر 270 ترانه.

پورکاظم، 109- 108: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، سیروس شجاعی فر

در سال 1322 در اهواز متولد شد و فشط اهواز تخلص دارد. از کودکی به شعرگویی پرداخت. کتاب گوهر از او چاپ و انتشار یافت.

پورکاظم، 106: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، شاپور بن سهل

وی طبیب بیمارستان جندی شاپور و در فن طبابت عالم و فاضل و متقدم بود و تصانیف مشهوری دارد. از آن جمله «اقرا باذین» که در بیمارستان و دکاکین ادویه فروشان دستورالعمل و مشتمل بر بیست باب است. شاپور نصرانی الاصل است که توفیق تشرف به اسلام را درنیافت. در ذیحجه سال 255 ه.ق وفات یافت.

پورکاظم، 81: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، عبدالله بن ابوسهل بن نوبخت منجم

از منجمین عهد مأمون و در این فن کبیرالقدر بود. مأمون در قدر وی اعتقادی تمام داشت. در تاریخ الحکماء حکایت متنبه ساختن مأمون دربارۀ خطای منجمین که ذوالرّیاستین از جملۀ آنها بود، به عبدالله نسبت می دهد و نام پدر او را سهل ذکر می کند. زمخشری در کتاب ربیع الابرار از او حکایتی نقل می نماید.

پورکاظم، 74: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، عبدالله بن هلال اهوازی

وی از دانشمندان اهوازی بود که به فرمان جعفر برمکی کتاب «کلیله و دمنه» را از زبان پلهوی به عربی ترجمه کرد. از ترجمۀ او اثری نیست. وی بسیاری از جوانان دانشمند و نامجو را به دارالخلافۀ بغداد فرستاد و به برمکیان پیوست.

پورکاظم، 88: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، عبدالله عیاشی

از خاندان بیت خشّین عیایشه است که در میان عشایر قبیلۀ بی تمیم جایگاه و مقام ویژه ای دارد. در سال 1341 متولد شد. به دلیل نبودن مدرسه در روستای محل سکونت به شهر آمد و مشغول تحصیل شد. در سال 1371 ه.ش همکاری خود را با روزنامۀ اطلاعات آغاز نمود و سپس با روزنامه فجر خوزستان همکاری کرد. مجموعه شعری به نام نگاه پاییزی آماده چاپ دارد.

پورکاظم، 119- 118: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، علی بن ابراهیم بن مهزیار

وی در سال 125 هـ .ق ولادت یافت و در سال 254 هـ .ق درگذشت. کتاب های او به نقل از نجاشی: کتاب وضو، کتاب صلاه، کتاب زکاه،  کتاب صوم و . . . او از اصحاب امام جواد بوده است.

پورکاظم، 95- 94: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، علی بن عباس مجوسی اهوازی

از پزشکان و استادان دانشگاه جندی شاپور و استاد بزرگ طب موسوم به الکامل فی الصّناعه الطبیعیه می باشد. کتاب الکامل علی بن عباس مجوسی در ردیف دو کتاب بزرگ و مهم طب اسلامی الحاوی تألیف محمدبن زکریای رازی و کتاب قانون شیخ الرئیس ابوعلی سینا قرار دارد.

پورکاظم، 83- 82: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، عیسی بن چهاربخت

در فن پزشکی و داروسازی تبحر داشت و تعدادی از کتاب های پزشکی را به زبان عربی ترجمه کرد. از آثار وی کتاب قوی الادویه المفرده را می توان نام برد.

پورکاظم، 83: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، مجید زمانی اصل

در سال 1337 ه.ش در اهواز ولادت یافته و تحصیلات خود را تا دیپلم اقتصاد در این شهر به پایان رسانید. مقالات متعددی در روزنامه های اطلاعات، کیهان فرهنگی، جوانان، آدینه، دنیای سخن، روزگار وصل و . . . به چاپ رسانید. در سال 1358 کتاب او تحت عنوان و عابری به جای من گریست، توسط چاپخانه فردوسی چاپ و انتشار یافت و در مجله نگین نیز معرفی شد. همچنین ترجمه هایی از اشعار محمود درویش، سمیح قاسم و نزار قبانی به عمل آورده که در مطبوعات انتشار یافت. کتاب مزامیر پیاده رو، در سال 1376 ه.ش در 85 صفحه از مجید زمانی اصل منتشر شده است.

پورکاظم، 117- 116: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، محمدبن علی بن مهزیار

سیدبن طاووس در بیع الشیعه می نویسد: «محمدبن علی بن مهزیار از سفرا و نمایندگان امام زمان (ع) است که معتقدان به امامت امام حسن عسگری (ع) شکی در نمایندگی وی نداشتند».

پورکاظم، 97: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، محمد شیدای دزفولی

محمد شیدا، معروف به شیدای دزفولی و متخلص به شیدا از شاعران پارسی گوی خوزستان است. وی در سال 1327 هـ .ش تولد یافت. و دارای فوق لیسانس ادبیات فارسی است. فعالیت ها: ریاست انجمن ادبی شیدا. آثار: مجموعه شعر چهره های خوزستان سال 1351 و مجموعه رباعی شعله شیرین 1372 و فریادی در سکوت در دو جلد 1373 و شقایق.

پورکاظم، 108- 107: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، میخاییل بن ماسویه

پسر ماسویه است، طبیب معروف که از اطباء معروف اهواز بوده است. می گویند «در جمیع امور از سنت یونانیان عدول نکرد. با اطبایی که صد سال پیش از او بودند موافقت نجست».

پورکاظم، 88- 87: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، نوبخت زردتشتی

وی از ایرانیان زردشتی متعصب در دین و ملیت خویش و معاصر منصور خلیفه عباسی (158-136 هـ .ق) بود. در اهواز با عمّال خلفای اموی به مبارزه برخاست. و با مخالفان آن دولت همکاری می­کرد. هنگامی که منصور عباسی به خلافت رسید او را از اهواز فرا خواند و از مقربان خویش گردانید. به قبول دین مقدس اسلام را داشت. از آن هنگام نوبخت و فرزندانش به ترویج مذهب شیعه که درست مخالف حکومت خلفا بود پرداختند.

پورکاظم، 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، یوحنا بن بطریق

از مترجمان مأمون است. در کار ترجمه امین و متعبد بود. معانی را در عبارات نیکو به ادا رسانید و فلسفه را بهتر از طب می دانست. بسیاری از کتب ارسطو، تالس و جالینوس را ترجمه کرد، مثل حُنَین و غیره. او از پزشکان معروف دانشگاه جندی شاپور بود و درگذشت وی را به سال 179 یا 190 هـ .ق نوشته اند.

پورکاظم، 86- 85: 1378

خوزی، اهواز، بزرگان، یوحنا بن ماسویه

او نصرانی بوده و در ایام هارون الرشید به ترجمه کتب منطقی قدیمی مأمور شد، کتبی که در فتح عموریّه و انقره از بلاد روم به دست آمده بود. یکی از پسران ماسویه بوده. مدتی ریاست بیت الحکمه را که مرکز تألیف و ترجمه بود به عهده داشت. از تربیت یافتگان دانشگاه جندی شاپور و از پزشکان مشهور ایرانی بود تألیفات: کتاب برهان مشتمل بر سی کتاب است، کتاب بصیرت، التمام، اکمال و الحمیّات و . . . که مشتمل بر 30 کتاب و عنوان است. وی در سال 243 هـ .ق (875 م) وفات یافت.

پورکاظم، 87- 86: 1378