آذری، زنجان، بازی ها

آذری، زنجان، بازی ها، بازی گاو، گوساله، پنیر، فینگلی

تعداد: گروهی

جنس: هردو

اشیاء: چهار عدد سنگ یا شی کوچک دیگر (به شکل یا رنگ های متفاوت)

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: در هر دور از بازی یک نفر به عنوان استاد تعیین می شود.

استاد هر یک از سنگ ها یا اشیاء دیگر را به نام «گاو و گوساله و پنیر و فینگلی» نامگذاری می کند و آن گاه هر بار یکی از آن ها را در مشت خود پنهان کرده و آن را مقابل یک یک بازیکنان می گیرد و می پرسد: «گاو، گوساله، پنیر یا فینگلی؟» هر بازیکن که جواب درست بدهد، از بازی کنار می رود و آخرین بازیکن بازنده است و چشم او را با دستمال می بندند. حال بقیۀ نفرات به جز استاد هر یک در جایی مخفی می شوند، سپس استاد چشم بازیکن را باز کرده و محل مخفی شدن دیگران را از او سوال می کند.

اگر این بازیکن حتی موفق به گفتن محل یک نفر بشود، برنده است و بازی بار دیگر تکرار می شود. در غیر اینصورت دولا روی زمین می خوابد و هر یک از بازیکنان بر پشت او ضربه ای می زنند که هر بار او باید فرد ضربه زننده را شناخته و نام او را اعلام کند. در این مرحله از بازی حتی اگر نام یک نفر را اشتباه کند، بار دیگر باید چشم بگذارد.

قزل ایاغ، 317: 1379

آذری، زنجان، بازی ها، باز هالیلی هالا مجنون

تعداد: گروهی

جنس: زنان

اشیاء: دف

گروه سنی: بزرگسالان

محل اجرا: فضای بسته

زمان اجرا : میهمانی ها و عروسی ها

نحوه بازی : یکی از بازیکنان نقش زنی را بازی می کند که باردار شده است و مشکل خود را با زن دایی اش در میان می گذارد. گفت و گوهای بین زن و زن دایی به صورت شعر بیان می شود و همراه با ضرب و آهنگ اجرا می گردد وحضار نیز با کف زدن آن ها را همراهی می کنند.

گفت و گو تا آنجا ادامه پیدا می کند که زائو اعلام می کند که بچه او نه ماهه است. وقتی بازی به اینجا می رسد، زن وانمود می کند که زایمان او نزدیک است و آهنگ بازی تندتر می شود.

زن به وسط مجلس آمده همراه با آهنگ می رقصد و با حاضران گفت و گو می کند. در هر بار اشاره به عضوی از بدن خود می کند. پس از پایان این قسمت از گفت و گو ها زائو از زن دایی  می خواهد که برای او ماما بیاورد.

زنی که نقش زن دایی را بازی می کرده از این پس نقش ماما را به عهده می گیرد. زن روی زمین می خوابد و ادای وضع حمل را در می آورد تا به اصطلاح بچه متولد می شود. ماما، پارچۀ لوله شده ای را شبیه بچۀ قنداقی در می آورد و به بغل یکی از حاضران می دهد تا شیرش بدهد.

قزل ایاغ، 318: 1379

آذری، زنجان، بازی ها، بازی یک خان ، دو خان

نام دیگر بازی: از انواع «لی لی»

تعداد: 2 نفر یا گروهی

جنس: دختران

اشیاء: یک تکه سنگ کوچک پهن

محل اجرا: فضای باز و مسطح

نحوه بازی: زمین بازی مستطیل شکلی را انتخاب کرده و آن را از عرض به دو و از طول به پنج قسمت مساوی تقسیم می کنند. خانه ها به صورت ستونی، ستون اول از یک تا پنج و ستون دوم شش تا ده از پایین به بالا شماره گذاری می شود. خانه ششم محل استراحت و خانۀ دهم آتش خانه نام دارد. پشت آتش خانه و به طرف بیرون، نیم دایره ای که قطر آن به اندازۀ طول همین خانه است می کشند. بازی در چندین مرحله و به صورت لی لی انجام می شود.

مرحلۀ اول: بازیکن سنگ را از بیرون خانۀ اول به داخل آن انداخته و لی لی کنان وارد این خانه شده و سنگ را به ترتیب از داخل خانه ها با یک پا تا خانۀ ششم عبور می دهد. در خانۀ ششم بازیکن می تواند قدری استراحت کند، یعنی از وضعیت لی لی خارج شده و پای دیگرش را نیز روی زمین بگذارد. پس از استراحت نیز به همان نحو عمل می کند و سنگ را از خانۀ ششم به خانۀ نهم می رساند. از خانۀ نهم سنگ را با یک پا به خارج خانۀ دهم (آتش خانه) پرت کرده و خود از روی خانۀ دهم بدون داخل شدن به آن، پرش کرده و از آن خارج می شود. در تمامی مراحل بازی سنگ نباید روی خطوط خانه ها قرار گیرد و بازیکن نیز مجاز به پا گذاشتن روی خطوط خانه ها نیست که در هر دو صورت بازیکن می سوزد. مرحله دوم مرحله ضربه زدن است و تعداد ضربها بین دو تا پنج تاست.

بازی با انداختن سنگ به خانۀ اول و به ترتیب تا خانه ششم با دو ضرب به صورت لی لی است و پس از استراحت در خانۀ ششم سنگ را به خانه نهم برده و از این خانه با دو ضرب به خارج از آتش خانه بیندازد. و در دفعات بعد همین اعمال را با سه ضرب، چهار ضرب و پنج ضرب انجام دهد.

مرحلۀ سوم خریداری خانه هاست. پس از موفقیت در مرحله دوم بازیکن می تواند به انتخاب خود یکی از خانه ها را خریداری کند. در اینصورت میتواند در خانه خود استراحت کند و بازیکن دیگری نمی تواند وارد آن خانه شود. اگر این مراحل را مجدداً با موفقیت تکرار کند میتواند خانه های دیگری را نیز خریداری کند. در پایان بازی، بازیکنی برنده است که تمام خانه ها و یا خانه های بیشتر را خریداری کرده باشد.

قزل ایاغ، 318، 1379