کرد، کرمانشاه، بازی ها

کرد، کرمانشاه، بازی ها، کِرخاموش (پاک کردن خط)

تعداد: دو گروه و یک نفر

جنس: هر دو

اشیاء: زغال (برای کشیدن خط)

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان یک نفر را به عنوان استاد انتخاب می کنند و خود به دو گروه مساوی تقسیم می شوند. یکی از دو گروه با زغال روی دیوار، درخت و زمین خط می کشد. گروه دیگر باید همۀ آن خط ها را پیدا کرده و پاک کند (خاموش سازد) پس از آن استاد خطها را کنترل می کند، اگر همۀ آنها پاک شده باشد هردو گروه برنده هستند و اگر تعدادی از خط ها پاک نشده باقی مانده باشد، در نتیجه گروهی که خط ها را کشیده باید به تعداد خط های پاک نشده از گروه مقابل کولی بگیرد.

قزل ایاغ، 488: 1379

کرد، کرمانشاه، ده گوهره، بازی ها،  کِزکِز (سوختنی، سوختنی)

تعداد: دوگروه

جنس: هر دو

اشیاء: کودکان و نوجوانان

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند. گروهی که با شیر یا خط انتخاب می شود، خود را در اطراف پنهان می کند. افراد گروه دیگر که تا به حال چشم خود را بسته بودند، چشمان خود را باز کرده و برای پیدا کردن آنها روانه می شوند. اگر آنها را پیدا کردند. باید بلافاصله بگویند: کِز (سوختید) و اگر نگفتند، افراد مخفی شده می توانند سوار آنها شوند و یا آنها را کتک بزنند.

قزل ایاغ، 489: 1379

کرد، کرمانشاه، سرچشمه لب آبشوران، بازی ها،  دختر شاه پریان

تعداد: گروهی

جنس: هر دو

گروه سنی: کودکان

محل اجرا: فضای بسته (معمولاً دور از چشم بزرگسالان )

نحوه بازی: یک نفر در وسط اتاق دراز می کشد و پارچه سفیدی روی خود می کشد و نقش دختر شاه پریان را که مرده است بازی می کند. سایر بازیکنان دور تا دور جسد او می نشینند و بازی آغاز می شود. هر کس در گوش بغل دستی اش نام هایی مثل عزرائیل، جن، آل، قبر، مرده شور و اژدهای هفت سر و … را می گوید. دور دوم مجدداً هرکدام می گویند که برای مرده چه آورده اند. مثلاً حلوا، کفن، خرما، تابوت، بیل و کلنگ، سدر و کافور و غیره. تمام این برنامه ها برای ایجاد نوعی فضای و هم انگیز و ترس آور است. بعد هر یک از بازیکنان در گوشه ای پنهان می شوند و یکی سوت می زند و جنازه از جا بر می خیزد و دنبال بچه ها می کند، هر کس را که گرفت او باید دور بعد نقش دختر شاه پریان را بازی کند.

قزل ایاغ، 471: 1379

کرد، کرمانشاه، گذر صاحب جمع، بازی ها، خاکله موشان  

تعداد: گروهی

جنس: هر دو

اشیاء: خاک نرم، برگ درخت، کاغذ و آشغال

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان با دست خاک نرم را می آورند و پشته می کنند و روی آن آب می پاشند و آن را به صورت گنبدی در می آورند و در حالی که شعر می خوانند دست خود را به اطراف گنبد می گشند. در قسمت آخر شعرشان می خوانند: «دور کرمانشاه مو درآورده» و در خاک به دنبال مو می گردند. وقتی مو را پیدا کردند با شادی فریاد می کشند. سپس در چهار طرف گنبد طاقی می سازند و زیر گنبد را خالی می کنند و درهای آن را با پوست هندوانه و زباله های دیگر می بندند. از سوراخی بالای گنبد توی آن آب می ریزند و روی گنبد را با برگ یا کاغذ می پوشانند و در جایی پنهان می شوند و از اینکه رهگذری پایش توی گنبد خیس و پر از زباله فرو برود می خندند.

قزل ایاغ، 466: 1379

کرد، کرمانشاه، محله تیمچه، بازی ها، شاولی

شاید شاه ولی بوده که نام سازنده این شیرینی است، شاید پایین آوردن دست به طور شاقولی و عمودی باشد.

تعداد:   2 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: شیرینی هایی به شکل عصا ، یک عدد سکه

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: این بازی مربوط به زمان های پیشین است که قنادها اشکال مختلفی از شیرینی برای بچه ها درست می کردند. یکی از این اشکال، عصا بود که بچه ها با آن بازی می کردند به این ترتیب که این عصا ها را از خمیدگی سرش کنار هم روی زمین قرار می دادند. بعد یکی از دو طرف با سکه ای محکم روی سر عصاها می کوبید و هر تعداد عصایی را که خم شده و می شکست، صاحب می شد. اگر عصا ها هم نمی شکست، پول خرد را از دست داده بود.

قزل ایاغ، 478: 1379

کرد، کرمانشاه، محله تیمچه، بازی ها، شربتی    

تعداد:   2 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: شیرینی شهددار (دو عدد)

محل اجرا: فضای بسته

نحوه بازی: این بازی مربوط به سال ها پیش می شود که قنادی ها شیرینی هایی با اشکال مختلفی مانند شتر، قیچی، قوری و … داشتند. جدار خارجی این شیرینی ها سفت، ولی درون آن پر از شهد بود، بازی با این شیرینی ها به این ترتیب بود که دو بازیکن، دو شیرینی می خریدند و هر یک گوشه ای از شیرینی خود را با دندان سوراخ می کردند و شهد آن را در کف دست خود می ریختند و قطرات شهد را می فشردند. برنده بازی کسی بود که تعداد قطرات شهد شیرینی اش بیشتر باشد. این بازیکن صاحب شیرینی حریف نیز می شد و کف دست حریف را هم می لیسید.

قزل ایاغ، 479: 1379

کرد، کرمانشاه، محله چال حسن خان، بازی ها، لیسان       

تعداد: 2-3 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: تعدادی سکه (پول خرد)

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان سکه ای را به نام سرسکه انتخاب می کنند و آنرا روی زمین می گذارند. سپس با سکه های خود، سرسکه را نشانه گیری می کنند. بازیکنی که سکه اش به سر سکه بخورد یا در فاصلۀ یک وجبی آن قرار بگیرد، برنده خواهد بود.

قزل ایاغ، 501: 1379

کرد، کرمانشاه، محله چال درویشان، بازی ها، ریخه مَه شِستِت دَسِمَه پشتت (ریگ من درمشت تو، دست من به پشت تو)

تعداد: گروهی

جنس: هر دو

اشیاء: یک سنگ ریزه

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان در یک صف می ایستند و دستهای خود را به پشت می برند. استاد بازی در پشت سر آنها راه می رود و هر بار وانمود می کند که سنگ را در دست یکی از آنها گذاشته است. پس از اینکه بالاخره سنگ ریزه را در مشت یکی از بازیکنان قرار می دهد سوتی می زند که به منزلۀ اعلام گذاشتن ریگ است. فردی که ریگ در مشت اوست با شنیدن سوت باید بلافاصله از جای خود بگریزد. اگر این فرد به هنگام فرار توسط دو بازیکن کناریش با دست زده شود سوخته است و از دور بازی خارج می شود، در غیر اینصورت دوباره در جای خود قرار می گیرد و بازی را از نو شروع می کنند در پایان بازی، برندگان از بازندگان کولی می گیرند.

قزل ایاغ، 474: 1379

کرد، کرمانشاه، محله چناری، بازی ها،  بمباران        

تعداد: یک گروه و یک نفر

جنس: هر دو

اشیاء: کیسه یا پاکتی پر از خاک نرم

گروه سنی: کودکان

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بچه ها جمع می شوند و یک نفر پاکت یا کیسۀ پر از خاک را به هوا پرتاب می کند یا کیسه در هوا می ترکد و خاک ها پراکنده می شود که همه از آن فرار می کنند یا در اثر اصابت با زمین با صدای بلند می ترکد و موجب تفریح بچه ها می شود.

قزل ایاغ، 450: 1379

کرد، کرمانشاه، محله چناری، بازی ها، قایم قایم دارکی (پنهان شدن)

تعداد: گروهی

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: ابتدا بازیکنان یک نفر را به نام استاد (سردار) انتخاب می کنند. آنگاه بازیکنان دو نفر دونفر در مقابل استاد می ایستند و استاد با روش ده، بیست، … یک یکی آنها را کنار می گذارد و آخرین نفری که باقی می ماند، استاد و چشمان او را می گیرد تا دیگران مخفی شوند. پس از آنکه همگی مخفی شدند استاد نام آنها را بلند صدا می کند و مثلاً می گوید: علی فیکاو (با سوت خیر کردن) علی باید از مخفیگاه خود بیرون آمده و بگوید: آها و بله. چشم گذار باید محل مخفی شدن علی را بگوید. اگر جواب صحیح بدهد، این بار استاد چشم علی را می بندد و چشم گذار قبلی خود را در جایی مخفی می کند.

قزل ایاغ، 483: 1379

کرد، کرمانشاه، محله چناری، بازی ها، قمچاق        

تعداد: 2 – 3 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: 10-12 عدد سنگ ریزه

محل اجرا: فضای بسته

نحوه بازی: بازیکنان تعدادی سنگ نانوایی (سنگ نان سنگک) به نام ریخ (ریگ) را جمع می کنند. هر بازیکن بازی خود را در هر چند مرحله انجام می دهد. ابتدا همۀ سنگ ها را با هم به هوا می اندازد و پشت دست خود را زیر آن می گیرد. سنگ هایی که به روی زمین افتاده باشند، جزو سوخته ها محسوب می شوند و بقیه را در دست خود می گیرد. به این مرحله از بازی «پشت و رو» می گویند. در مرحلۀ بعدی که «ورچین» نامیده می شود ، بازیکن سنگها را روی زمین ریخته و یکی زا آننا را به هوا انداخته و در همان حالیکه سنگ در هواست یکی از سنگهای روی زمین را بر می دارد و به همین ترتیب تک تک سنگ ها را جمع می کند و اگر سنگ ها کنار هم مماس باشند، باید طوری یکی از آنها را بردارد که دیگری تکان نخورد.

پس از این مرحله یک بار دیگر «پشت و رو» را بازی می کند و در حالیکه سنگ ها در پشت دستش هستند دست دیگرش را مشت کرده و انگشت شست و سبابه خود را به صورت حلقه و تنور مانند درست می کند و سنگ های پشت دستش را داخل حلقه می ریزد. اگر همه سنگ ها داخل حلقه قرار گرفتند همۀ آنها جزء برده ها حساب می شوند و اگرهمه یا تعدادی داخل تنور نیفتاد باید یکی از سنگ ها را به هوا انداخته و در همان حال یک یک سنگ ها روی زمین را داخل تنور می اندازد که این مرحله «تنور» است.

در مرحله بعد، «دیوار» بازیکن یک دست خود را مانند دیوار روی زمین قرار می دهد و یکی از سنگ ها را به هوا انداخته و یک یک سنگ ها را به آن طرف دیوار می اندازد. مرحلۀ بعد «تپه» است که یک دست خود در را مانند تپه و کوه جمع می کند و مانند مرحله دیوار عمل می کند. مرحلۀ آخر «عروس» نام دارد که بازیکن سنگ ها را روی دست خود می چیند و یکی از آنها را به هوا انداخته و بقیه را یک یک از پشت دست خود بر می دارد. در این بازی برنده کسی است که تمام مراحل را بدون سوختن انجام دهد.

قزل ایاغ، 484: 1379

کرد، کرمانشاه، محله چناری، بازی ها، لولو لولو حوضی 

نام دیگر بازی: لی لی لی لی حوضک

تعداد: 2 نفر

جنس: هر دو

گروه سنی: 1 – 3 سال

محل اجرا: فضای بسته

نحوه بازی: یک فرد بزرگسال دست کودک را در دست گرفته و درحالیکه انگشت خود را در کف دست او می چرخاند، می گوید: لولو لولو حوضی. بعد به ترتیب از انگشت کوچک شروع کرده و با خم کردن هر یک عبارتهای زیر را می گوید: این می گوید برویم دزدی، این می گوید چه بدزدیم؟ این می گوید تشت طلای خانۀ پادشاه را بدزدیم، این می گوید جواب خدا را کی می ده؟ بعد از گفتن این عبارت ها، انگشت بزرگ کودک را بین دو دندان گرفته و کمی فشار می دهد و در ضمن از زبان انگشت می گوید: من سرگندۀ شپش گشنده یَ یَ یَ یَ … و بازی تمام می شود.

قزل ایاغ، 502: 1379

کرد، کرمانشاه، محله سرتپه، بازی ها، ترخون بازی    

تعداد: 2 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: ترخون (چوبی مخروطی شکل که در راس آن میخی کوبیده شده است) یک تکه نخ به طول دو متر

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان یک سر نخ را به انگشت وسط خود می بندند و سر دیگر آن را با دهان تر گرده و به سختی از راس مخروط به طرف بالا به دور میخ می پیچند. هر دو بازیکن همزمان ترخون را به شدت روی زمین رها می کنند تا مثل فرفره بچرخد. کسی که ترخونش بیش از ترخون دیگری چرخید، برنده است. فرد بازنده ترخونش را بخواباند تا برنده با ترخونش بر روی آن بکوبد گاه ترخون بازنده و گاه ترخون برنده در اثر اصابت می شکند.

قزل ایاغ، 455: 1379

کرد، کرمانشاه، محله سنگ معدن، بازی ها،  قَی دیواری    

تعداد: 2-3 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: تعدادی سکه (پول خرد)

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: اولین بازیکن سکۀ خود را به دیوار می زند. دومین بازیکن نیز سکه خود را به دیوار زده و ضمناً سعی می کند که سکه اش نزدیک سکه اولی بیفتد. نفر سوم به همین ترتیب عمل می کند. در پایان سکه بازیکنی که نزدیک (به فاصله یک وجب) یا روی سکۀ دیگری بیفتد، آن بازیکن برنده است.

قزل ایاغ، 485: 1379

کرد، کرمانشاه، محله صابونی، بازی ها، پخشه پخشه (مگس، مگس)

تعداد: 2 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: خوردنی شیرین مثل نان برنجی یا شیرینی یا نقل

محل اجرا: فضای بسته

نحوه بازی: دو بازیکن خوردنی تخود را روی زمین می گذارند و منتظر می شوند تا مگس یا حشرۀ دیگری بیاید و روی آن بنشیند. کسی که مگس روی خورد نیش نشسته، برنده است. هر یک از بازکنان سعی می کند مگس را تشویق کند تا روی خوردنی او بنشیند.

قزل ایاغ، 452: 1379