کرد، کرمانشاه، بزرگان

کرد، کرمانشاه، بزرگان، ابوالقاسم لاهوتی

مبارز سیاسی، شاعر و نویسنده‌ انقلابی، تولد: 1266 ه.ش، وفات: 1335 ه.ش.

نخستین اشعار لاهوتی در روزنامه‌های حبل‌المتین و ایران نو منتشر شد. وی در اوایل جنگ جهانی اول روزنامه‌ی بیستون را در کرمانشاه انتشار می‌داد. در بهمن ماه سال 1300 ه.ش آزادی‌خواهان آذربایجان به فرماندهی لاهوتی در تبریز قیام کردند، اما پس از مدتی کوتاه از نیروهای دولتی شکست خوردند و لاهوتی به شوروی پناهنده شد و تا آخر عمرش در شوروی زیست. مجموعه اشعار لاهوتی از سال 1923 تا 1960 بارها به زبان‌های فارسی، روسی، ارمنی، اوزبکی، قرقیزی و اوکرائینی به چاپ رسید.

آرین‌پور، 501-492: 1382

کرد، کرمانشاه، بزرگان، ابوحنیفه احمد بن داود بن ونند دینوری

مورخ، لغت‌شناس، منجم و گیاه‌شناس، تولد: 200 ه.ق، وفات: 282 ه.ق.

ابوحنیفه دینوری آثار متنوعی در علوم و فنون مختلف هم‌چون جغرافیا، گیاه‌شناسی، حساب، جبر، هندسه، تاریخ و علوم فلکی نوشته است که به جز اثر معروف تاریخ‌نگارانه‌ی او” اخبارالطوال” بقیه از بین رفته‌اند.

قربانی، 247: 1375

کرد، کرمانشاه، بزرگان، اسماعیل دولتشاهی

نویسنده، مترجم، تاریخ‌نگار و استاد دانشگاه، تولد: 1306 ه.ش، وفات: 1382 ه.ش.

دولتشاهی یکی از نویسندگان مهم و تأثیرگذار معاصر به خصوص در زمینه‌ی دانش تاریخ است. آثار بسیاری از او منتشر شده است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: تألیف‌ها: کلیات تاریخ عمومی، تاریخ تمدن و تاریخ قدیم.ترجمه‌ها: اسلام، انقراض سلسله‌ی صفویه، زندگی نادرشاه و تاریخ تمدن.

سلطانی، 4343-433: 1377

کرد، کرمانشاه، بزرگان، آقا احمد کرمانشاهی

فقیه، اصولی، ریاضی‌دان، فیلسوف، عارف، شاعر عصر قاجار. تولد: 1191 ه.ق، وفات: 1235 ه.ق.

او فرزند مجتهد پرنفوذ و پرآوازه آقا محمد علی کرمانشاهی بود. وی کتاب‌های بسیاری نوشته که “مرأت الأحوال جهان‌نما“ یکی از معروف‌ترین آن‌ها است که آن را در هند نگاشته است. برخی دیگر از آثار مهم او عبارتند از: تاریخ الائمه، تحفه المحبین، تنبیه الغافلین، جوابات المسائل المرشد آبادیه، ربیع الازهار.

حائری، 300: 1387، دایره المعارف بزرگ اسلامی، 540: جلد اول

کرد، کرمانشاه، بزرگان، آقا محمود کرمانشاهی

عالم، فقیه، عارف و شاعر، تولد: 1191 ه.ق، وفات: 1269 ه.ق.

برخی از تألیفات او عبارتند از: ارشاد السالک، اصول الفقه، اصول دین، تحفه‌السلاطین، تحفه الملوک، تحفه الناصریه، سبیل الارشاد، دیوان اشعار.

دایره المعارف بزرگ اسلامی، 541-540: جلد اول.

کرد، کرمانشاه، بزرگان، رحیم معینی کرمانشاهی

نویسنده، شاعر و نقاش معاصر، تولد: 1301 ه.ش، وفات: 1394 ه.ش.

از او مجموعه‌های شعرهای ای شمع‌ها بسوزید، فطرت، خورشید شب و حافظ برخیز منتشر شده است.

میرانصاری، 349-348: جلد اول: 1377

کرد، کرمانشاه، بزرگان، سید مرتضی نجومی

عالم دینی و خوشنویس معاصر، تولد: 1307 ه.ش، وفات: 1388 ه.ش.

نجومی یکی از معروف‌ترین و بزرگ‌ترین خوشنویسان معاصر ایران است. او رساله‌هایی در زمینه‌ی هنر خوشنویسی نیز نوشته است مانند رساله‌ بعد معنوی هنر خط و رساله‌ی التصویر و التمثیل.

سلطانی، 509-507: 1377

کرد، کرمانشاه، بزرگان، شیخ علی خان زنگنه

وزیر اعظم دوره‌ی صفوی، تولد: 1020 ه.ق، وفات: 1100 ه.ق.

او در زمان شاه‌عباس دوم و شاه‌صفی صفوی حاکم کرمانشاه بود. او در سال 1079 ه.ق به مقام صدراعظمی شاه‌سلیمان صفوی رسید. دوره‌ی بیست‌ساله‌ی وزارت او یکی از طولانی‌ترین دوره‌های وزارت در دوره‌ صفوی بود.

شاردن، 181: ج 9: 1338

کرد، کرمانشاه، بزرگان، علی اشرف درویشیان

نویسنده، تولد: 1320 ه.ش.

رمان‌ها و مجموعه‌ داستان‌های زیادی تاکنون از درویشیان به انتشارت رسیده است از جمله: از این ولایت، آبشوران، سال‌های ابری و سلول 18.

برقعی، 124-123: جلد اول: 1377

کرد، کرمانشاه، بزرگان، علی محمد افغانی

رمان‌نویس سرشناس و پیشرو معاصر، تولد: 1304 ه.ش.

نخستین رمان او با عنوان شوهر آهو خانم جایزه‌ی بهترین رمان سال را کسب کرد و افغاتی را به شهرت رساند. رمان شوهر آهو خانم یکی از معروف‌ترین و برجسته‌ترین رمان‌های معاصر است که با اقبال بسیاری مواجه شده است. شادکامان دره‌ی قره‌سو، شلغم میوه‌ی بهشته، دکتر بکتاش و بافته‌های رنج رمان‌های دیگر مشهور افغانی هستند.

برقعی، 38: ج 1: 1377

کرد، کرمانشاه، بزرگان، غلامرضا رشید یاسمی

نویسنده، شاعر، مترجم، مورخ و استاد دانشگاه، تولد: 1275 ه.ش، وفات: 1330 ه.ش.

او در سال 1313 ه.ش پس از تأسیس دانشگاه تهران به سمت استاد تاریخ اسلام در دانشکده‌ی ادبیات منصوب شد و بعدها به عضویت فرهنگستان ایران درآمد. منتخب اشعار او در حدود دو هزار بیت در سال 1312 ه.ش به چاپ رسید. مهم‌ترین آثار تألیفی و ترجمه‌ای او عبارتند از: تصحیح دیوان مسعود سعد سلمان، کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او، آیین نگارش تاریخ، ترجمه‌ی تاریخ ادبیات ایران از آغاز صفویه تا عصر حاضر، ترجمه‌ی ایران در زمان ساسانیان.

آرین‌پور، 145-138: 1382

کرد، کرمانشاه، بزرگان، کریم سنجابی

سیاست‌مدار عصر پهلوی، تولد: 1283 ه.ش، وفات: 1374 ه.ش.

سنجابی از بنیانگذارن و رهبران جبهه‌ی ملی ایران بود، مدتی در کابینه‌ دولت دکتر مصدق مقام وزرارت را برعهده داشت، به نمایندگی مجلس شورای ملی رسید، در دولت موقت بازرگان وزیر امور خارجه و دبیرکل حزب ایران بود. او در دهه‌ 1330 ریاست دانشکده‌ی حقوق دانشگاه تهران را برعهده داشت.

سنجابی، 357-348، 192-85، 12-11: 1368

کرد، کرمانشاه، بزرگان، محمدباقر میرزا خسروی

نویسنده‌ی معاصر، تولد: 1266 ه.ق، وفات: 1339 ه.ق.

او نخستین رمان تاریخی در ادبیات فارسی را با عنوان شمس و طغرا نوشت و منتشر کرد. دیوان اشعار او نیز به کوشش رشید یاسمی منتشر شده است.

علوی، 193-191: 1386

کرد، کرمانشاه، بزرگان، محمدجواد کرمانشاهی

شاعر و روزنامه‌نگار معاصر، تولد: 1232 ه.ش، وفات: 1312 ه.ش.

در سال 1304 ه.ش او روزنامه‌ی فصاحت را در کرمانشاه تأسیس و منتشر کرد. کلیات اشعار او بالغ بر پنجاه هزار بیت است. او شاعری توانا بوده که در سرودن قصیده و غزل مهارت خاصی داشت.

میرانصاری، 1912: ج 3: 1377

کرد، کرمانشاه، بزرگان، محمد مکری

نویسنده، شاعر، زبان‌شناس و محقق معاصر، تولد: 1298 ه.ش، وفات: 1386 ه.ش.

مکری از دانشمندان برجسته و محققان مشهوری است که ضمن آشنایی با چند زبان و خط به زبان پهلوی تسط داشت و آثاری از متون پهلوی به فارسی ترجمه کرده است. از جمله آثار منتشر شده‌ او عبارت است از: گورانی یا ترانه‌های کردی، عشایر کرد ایران، ترجمه‌ی رساله‌ی پهلوی پدشت فریان، پند و امثال کردی، بازی‌های کردی، فرهنگ پارسی و مجموعه‌ی شعر نغمه‌های جوانی. او در سال‌های پیش و پس از انقلاب دارای مشاغل و مناصب سیاسی گوناگونی نیز بود.

برقعی، 3024- 3023: ج 5: 1377

کرد، کرمانشاه، بزرگان، میرجلال‌الدین کزازی

شاعر، نویسنده، محقق و استاد دانشگاه، تولد: 1327.

آثار و تألیفاتی و ترجمه‌ای مهم کزازی به شرح زیر است:

تألیف‌ها: درّ دریای دری، زیبایی‌شناسی، رخسار صبح، مازهای راز و نامه‌ی باستان.

ترجمه‌ها: سه داستان گوستاو فلوبر، انه‌اید ویرژیل، ایلیاد و اودیسه هومر و آتالا و رنه شاتوبریان.

دفتر شعر: سبز بی‌کران.

برقعی، 1651-1650: ج 3: 1373

کرد، کرمانشاه، بزرگان، میرزا محمد خان کرمانشاهی

پزشک و جراح معروف دوره‌ی قاجار، تولد: 1245 ه.ق، وفات: 1326 ه.ق.

او پس از اتمام تحصیلات خود در دارالفنون برای تحصیل پزشکی به فرانسه رفت و در سال 1789 میلادی درجه‌ی دکتری پزشکی را از داشکده‌ی پزشکی پاریس دریافت کرد، به عضویت انجمن‌های پزشکی و علمی فرانسه درآمد و اجازه‌ی طبابت نیز دریافت کرد. محمد کرمانشاهی پس از بازگشت به ایران طبیب ناصرالدین شاه شد، در دارالفنون به تدریس پرداخت و ریاست بیمارستان دولتی را بر عهده گرفت.

کرمانشاهی یکی از نخستین پزشکان وجراحان ایرانی است که به دلیل مخالفت با خرافات به “کفری” معروف شد. او همچنین از جمله‌ نخستین پزشکان جدید ایرانی است که آثاری در زمینه‌ی پزشکی جدید نوشته است، مانند امراض کودکان، امراض مقاربتی و تشریح چشم.

سلطانی، 446-443: 1374

کرد، کرمانشاه، بزرگان، میرزا محمدرضا کلهر

خوشنویس بزرگ معاصر، تولد: 1245 ه.ق، وفات: 1310 ه.ق.

کلهر یکی از بزرگ‌ترین خوشنویسان تاریخ این هنر است که شیوه نویسندگی در نستعلیق را دگرگون کرد و پس از او همه‌ی خوشنویسان از ابداعات او پیروی می‌کنند. او شاگردان بسیاری تربیت کرد که بعدها انجمن خوشنویسان را ایجاد کردند.

سلطانی، 496-492: 1377

کرد، کرمانشاه، بزرگان، یدالله بهزاد کرمانشاهی

شاعر و ادیب معاصر، تولد: 1304 ه.ش، وفات: 1386 ه.ش.

او در مجلات ادبی مشهور مانند سخن، آینده و یغما مقالات علمی متعددی راجع به ادبیات فارسی منتشر کرده است. از جمله آثار بهزاد می‌توان به دیوان اشعار، تذکره‌ شعرای کرمانشاه و تحقیق و جستجو درباره‌ی آثار پراکنده و دواوین شعرای درگذشته‌ کرمانشاه اشاره کرد.

میرانصاری، 615-614: 1377