لر، لر بزرگ، عشایر بختیاری، آثار باستانی

لر، لر بزرگ، بختیاری، آثار باستانی، غار، بردگور

بردگور به معنای سنگ گبر است. در بعضی مناطق کوهستانی غارهائی هست که از دسترس مردم دور می باشد و محل گذاشتن اجساد انسان ها در دورانی است که دین زرتشت در این منطقه رواج داشته است و هنوز هم در بعضی از آنها استخوان مردگان به چشم می خورد. این دخمه ها را مردم بردگور نام نهاده اند. یعنی سنگ گبر که منظورشان یا پیروان دین زرتشت بوده است.

خسروی، 136: 1368

لر، لر بزرگ، بختیاری، آثار باستانی، سنگ مزار، عمودی

این سنگ مزارها عموماً به شکل پنج ضعلی غیرمنتظمی است که یک زاویه آن در بالا قرار می گیرد. پایه این پنج ضلعی موازی با سطح زمین و دو ضلع دیگر عمود بر گور قرار می گیرند. این سنگ مزار را بالای سر مزار می گذارند.

بر روی آن نقش های انسان و وسایل شخصی وی حک می شود. بر روی سنگ مزار مردان، نقش اسب سوار و اسلحه سرد و گرم بر روی سنگ مزار زنان نقش زنی حک می شود که در یک دست وی شانه قالی بافی و در دست دیگر قیچی دارد.

امیر احمدیان، 345 : 1378

لر، لر بزرگ، بختیاری، آثار باستانی، سنگ مزار، ساده

سنگ مزار ساده، دارای نقش و نگار نیست و با استفاده از سنگ و چیدن آن بر روی مزار ساخته
می شود. اصولاً سعی می شود که در این نوع سنگ مزار، از سنگ های تخت استفاده شود.

امیر احمدیان، 345 : 1378

لر، لر بزرگ، بختیاری، آثار باستانی، سنگ مزار، افقی

این نوع سنگ مزار با برآمدگی مکعبی شکل به ابعاد تقریبی 20×20×20 سانتیمتر در قسمت سر مزار ساخته می شود. بلندی این نوع سنگ مزار حدود 80 سانتیمتر، عرض آن 40 و قطر آن 10 سانتی متر است. بر روی این سنگ مزار، مشخصات صاحب مزار را حک می کنند.

به گمان نگارنده این نوع سنگ مزار، نسبت به سنگ مزار شیرسنگی از قدمت بیشتری برخوردار است. زیرا برآمدگی قسمت سرگور بیشتر یادآور آتشدان است و استفاده از آتشدان به دوره پیش از اسلام می رسد. در صورتی که شیرسنگی یادآور همین حیوان و نیز مرتبط با صفاتی است که در دوره بعد از اسلام به شیر داده شده است.

امیر احمدیان، 345 : 1378

لر، لر بزرگ، بختیاری، آثار باستانی، سنگ مزار، شیرسنگی « بَردِشیر»

شیر سنگی عبارت است از مجسمه ای از شیر که آن را از سنگ تراشیده بر روی مزار قرار می دهند. این نوع سنگ مزار برای مزار مردان دلاور ایل، به کار برده می شود. در طرفین بدن شیر نقش هایی از اسلحه سرد و گرم از قبیل تفنگ، خنجر، شمشیر و کارد شکاری و همچنین تسبیح، شانه، آینه و انگشتر و مهر پدید می آورند. بر گرده مجسمه شیر نیز نام و نشان فرد صاحب مزار نقش می بندد.

استفاده از شکل شیر، بیشتر در رابطه با شیر بختیاری است که نسل آن از قلمرو ایل به خاطر شکار بی رویه این حیوان منقرض شده است. در سفرنامۀ لایارد انگلیسی که در سال 1843 نوشته شده است، این نوع شیر در قلمرو ایل وجود داشته است، که در آن زمان به وفور یافت می شد. در گذشته استفاده از سنگ مزار شیر سنگی بیشتر بر روی مزار شکارچیان متداول بوده است.

امیراحمدیان، 344 : 1378