قوم بلوچ، درمان و مداوا

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، چشم درد (چم درد)

چشم درد (چم درد): اگر کسی به تراخم یا چشم درد مبتلا شود، برای درمان آن مقداری براده آهن یا نقره و چند گرم تریاک را در آب جوش حل می کنند. سپس در چشم بیمار می ریزند تا معالجه شود. گیاهی دارویی به نام “هله جور” نیز برای درمان زخم و جراحت چشم به کار می رود.

افشار (سیستانی)، 397: 1371

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، درمان تب

درمان تب: خصوصاً تبهایی که از گرمازدگی عارض می شوند – با جوشیده اشیرک گلدر و بومادران صورت می پذیرد. این گیاه حالت صابون طبی را نیز دارد.

افشار (سیستانی)، 396: 1371

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، درمان مارگزیده (ماراوات)

درمان مارگزیده (ماراوات): برای معالجه مارگزیده، هفت دانه فلفل را به مریض می خورانند، به این طریق که شش دانه اول را بدون اینکه بجوند قورت می دهند و دانه هفتم را باید بجوند.

افشار (سیستانی)، 397: 1371

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، دفع کرم معده (کرم دل)

کرم معده (کرم دل): مردم بلوچستان برای دفع آن و معالجه سایر بیماریها از “شیره آنقوزه” انگوزگ استفاده می کنند و آنقوزه را گرامی و با ارزش می شمارند. ساقه آنرا با روغن یا با آب می پزند و می خورند.

این گیاه در ارتفاعات شمال بلوچستان بسرعت رشد می کند و چوپانان آن را جمع آوری می نمایند. دارویی در اروپا به همین نام معروف است، این دارو را بلوچ ها و فارسی زبانان شیرهنگ یا شیره آنقوزه می نامند.

افشار (سیستانی)، 397: 1371

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، دل درد

دل درد با جوشیده درمنه ترکی، مور و کلپوره و شوتک معالجه می شود. از “برنجاسک” که گل زردی دارد و تخم آن شبیه برنج است نیز برای رفع دل درد استفاده می کنند که معمولاً در هنگام دل درد نوزادان به کار می رود.

افشار (سیستانی)، 397-396: 1371

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، دندان درد

دندان درد: برای جلوگیری از کرم خوردگی و پوسیدگی دندان از ماده سیاه رنگی به نام “آمن” استفاده می کنند و بر این باور اند که این ماده ضمن اینکه درد دندان را برطرف می سازد، به استحکام و زیبایی دندانها نیز کمک می کند.

افشار (سیستانی)، 397: 1371

بلوچ، مداوا ، گیاهان دارویی (جرودار)، سرماخوردگی

سرماخوردگی: برای درمان آن از گیاهی به نام سدف یا سداف که به گندبیل نیز معروف است استفاده می کنند. این گیاه معطر است و در نقاط مخصوصی می روید، در فصل بهار آنرا می چینند و مقداری از آنرا می جوشانند و به مریض می دهند تا درمان شود، در مواردی که سرماخوردگی شدید یا ذات الریه باشد به پزشک مراجعه می کنند.

افشار (سیستانی)، 396: 1371

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، سیاه زخم (گنده دانک)

سیاه زخم (گنده دانک): بلوچ ها، از روزگاران کهن می توانستند آنرا بسادگی معالجه کنند، مرضی که بیماران را از پای درمی آورده است. روش آنها برای معالجه سیاه زخم بدین صورت است که اگر در دست کسی سیاه زخم پیدا شود، پوست درخت بنه را می سوزانند و خاکستر آنرا با آهک مخلوط می کنند و پس از آنکه در محل زخم خراشی ایجاد نموده، مواد تهیه شده را روی زخم می ریزند. البته باید بطور مداوم و مرتب از مواد یا محلول مذکور روی زخم بریزند تا کاملاً خشک و درمان شود.

افشار (سیستانی)، 396: 1371

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، سینه درد (سینگ درد)

سینه درد (سینگ درد): برای تسکین و درمان سینه درد از “زنجبیل و هِزگن” استفاده می شود تا بیمار بهبود یابد.

افشار (سیستانی)، 397: 1371

بلوچ، مداوا، گیاهان دارویی (جرودار)، ناراحتی معده و اسهال

ناراحتی معده و اسهال: برای درمان آن، از گیاهی شبیه به نمد، به نام مورپژو استفاده می شود. خام این گیاه را می سایند و سپس با آب می خورند. مورپژو خیلی تلخ است اما هر نوع اسهال را درمان می کند. نوع دیگری به نام “گل کاروان کش” وجود دارد  اگر گل آن پیدا نشود از ریشه اش استفاده می کنند، بدین ترتیب که آن را می جوشانند و سپس میل می نمایند. از خاکشیر نیز به جای مسهل استفاده می شود.

افشار (سیستانی)، 396: 1371

بلوچ، مداوا، زایمان (چلّگ)

زایمان (چلّگ): زنان بلوچ در هنگام وضع حمل، کمتر به پزشک مراجعه می کنند. زنان قابله محلی که به گویش بلوچی شمالی چیلک و به گویش بلوچی جنوبی دایگ نامیده می شوند در این مواقع نقش عمده و موثری را به عهده دارند.

افشار (سیستانی)، 397: 1371

بلوچ، مداوا، درمان به وسیله دعا و تعویذ

بلوچ ها، به هنگام بیماری ها، بلایا و مصایب به دعا و تعویذ و نذر و نیاز توسل می جویند و برای پیشگیری از  چشم زخم اغلب به گردن کودکان و حتی دامهای خود تعویذ می آویزند.

افشار (سیستانی)، 398: 1371