فارس، کاشان، آثار تاریخی، آرامگاه ها

فارس، کاشان، آثار تاریخی، آرامگاه خاندان نراقی

در وسط غرفه های شرقی صحن مسجد مقبره ای ساخته شده که اصل بنای آن در خارج محوطه وی متصل به حصاربندی مسجد و مدرسه واقع گشته است: روی کاشی های بالای صفه به خط نستعلیق نوشته است: “آرامگاه ابدی خاندان نراقی”.

میان درگاه های صفه لوحه ای از سنگ مرمر است. داخل بقعه بر دیوار مقابل و سنگ مرمر دیگری تاریخ وفات احمد مدیر نراقی (متولد 1263 و وفات 1341 ه.ش) نصب گردیده است. نکته ای که تذکر آن لازم است، آنکه ضمن تعمیر و مرمت های مختلفی که در طول یک صد و اندی سال گذشته در ابنیه این مسجد و مدرسه به عمل آمده هیچگونه تغییرات اساسی در اصل و وضع بنای آنجا داده نشده، مگر در و پنجره چوبی با ارسی های مشبک بالا که چون آن ها را موریانه از بین برده و ضایع کرده بوده همگی تغییر یافته است، مانند درگاه و اسپر جلو بالا خانه های دو گوشواره ایوان بزرگ گنبد و چهار بالا خانه فوقانی جبهه درونی سردر مسجد که به جای هم بسته چوبی و ارسی های مشبک قدیمی آن ها بوسیله گچ و آجر با درگاه های هلالی شکل که اکنون دیده می شود نماسازی شده است. همچنین ارسی و پنجره های چوبی جل حجرات پایین مدرسه که با پنجره های شیشه دار کنونی تعویض شده است و نمونه وارسی های چوبی قدیم آن هم اکنون جلو درگاه وسط پنجره های شبستان تحتانی که روی سرداب واقع شده و به طرف صحن پایین و کف مدرسه باز می شود باقی و بجا مانده است و دیگر سردرگاه بزرگ فاصل میان صفه های غربی جنب شبستان مجاور آن نیز که هم بسته چوبی مشبک یک پارچه با ارسی های بالا رو آن مبدل به در و پنجره آهنی شیشه دار گشته است.

نراقی، 264- 262: 1348

فارس، کاشان، آثار تاریخی، آرامگاه شاه عباس کبیر

میان صفه واقع در رواق جنوب غربی بقعه حبیب بن موسی سنگ سماق سیاه رنگ مکعب مستطیل بسیار خوش تراش و زیبایی قبر شاه عباس اول را مشخص می سازد. این سنگ کمیاب و گرانبها که به گفته کارشناسان نزدیکترین معدن آن در سرزمین قفقاز می باشد، دارای 92/1 متر طول در 60 سانتیم عرض و 56 سانتیمتر ارتفاع است.

در پیشانی و صفحه روی سنگ حجاری شده است  و بر کتیبه های  سه طرف دیگر “آیه الکرسی” به خط برجسته ثلث با امضای “محمد المحلاتی – عمل مبارکشاه” نقر شده، ولی متن سطوح پنجگانه سنگ صاف و صیقلی است و نمی توان تشخیص داد که از اول روی آن نوشته و حجاری نشده و یا بطوریکه افواهاً مشهور است، بعدها نوشته اولیه روی سنگ را حک نموده و صاف کردند. در زیر این سنگ تاریخ سردابه آجری ساخته شده که در کف آن آثار سه قبر دیده می شود و در پای دیوار سردابه سنگنبشته ای است که روی آن کنده و حجاری شده است، به طوریکه از قدیم الایام متولی و متصدیان این بقعه سینه به سینه روایت نموده اند، یکی از سه قبر وسط مدفن شاه عباس است که جسد وی را ابتدا به عنوان امانت “به گفته اسکندر بیک منشی در تاریخ عالم آرای عباسی” در این سردابه نهاده اند و بعدها جهت پنهان ساختن قبر وی را از اغیار در کف همان سردابه بخاک سپرده شده است.

نراقی، 156- 155: 1348

فارس، کاشان، آثار تاریخی، مقبره سید ابوالرضا راوندی

سید راوندی از مشاهیر دانشمندان بزرگ قرن ششم هجری است. آرامگاه وی جنب مسجد جمعه میدان کهنه واقع گشته است. در پیرامون قبر راوندی قبوری نیز از علماء و ائمه جماعت سابق مسجد میدان کهنه دیده می شود. اطراف این محوطه غرفه های قدیمی بوده که اخیراً تبدیل به کتابخانه عمومی گشته است.

نراقی، 189- 188: 1348

فارس، کاشان، آثار تاریخی، مقبره فیض  

آرامگاه ملامحمد محسن فیض کاشانی در سمت غرب شهر کاشان و حوالی دروازه قدیم شهر مجاور گورستان بزرگ عمومی واقع گشته که به مناسبت آن آرامگاه به قبرستان فیض مشهور می باشد. قبر فیض در محوطه وسیع سرگشاده ای که اطراف آن حصار بندی و صفه های متعدد کوچک و بزرگ ساخته شده با معجر فولادین مشخص می باشد.

در کنار قبر وی نیز گور علم الهدی فرزند دانشمند شهر فیض و همچنین برخی دیگر از احفاء دو اعلام خاندان فیض دارای سنگ های تاریخ جداگانه می باشند. قبر فیض تا اواخر قرن گذشته برحسب وصیت او که خواسته بود در زیر آسمان کبود سقف و سرپوشی نداشته باشد فاقد هرگونه آثار و ابنیه ای بود، تا آنکه در همان اوان شاهزاده فرهادمیرزا معتمدالدوله فرزند عباس میرزا نایب السطنه هنگام مراجعت از سفر ایالات فارس در سال 1296 ه.ق  آپس از چند روز توقف در باغ شاه فین مطابق شرحی که گوینده معروف فتح الله خان شیبانی نگاشته، بناهای کنونی آنجا را احداث میکنند: “هنگام مراجعت به سمت طهران برای دریافت فیض از تربت فیض علیه الرحمه به بقعه آنجناب آمد و ابونصر را مشایعت رکاب خود تا آنسوی کاشان به موافقت همراه داشت و تا آنوقت در اطراف قبر فیض قدس سره، آثار عمارت و بنائی که محل نشیمن و آرامش زائرین تواند شد نبود، آن شاهزاده عالی همت به راهنمایی ابونصر پیرامون آن تربت پاک را حصاری فرمود کشید و معجری آهنین برگرد قبر آنجناب نهادند و آنچه در خور سزاوار مقبره چنان بزرگی علیه الرحمه است فراهم آوردند. چندی بر نیامد که فرستاده ای از جانب خیریت جوانب او بدین کار مامور و آن محل که ویرانه سیصد ساله بود و معمور شد و این یادگار جمیل از آن شاهزاده نبیل در آن تربت پاک بماند و درهم و دیناری چند هزینه کرد و فیوضات و برکات و نام نیکی ذخیره و خزینه نمود”.

از جمله مشاهیر مدفونین در پیرامون مزار فیض: حاجی ملامحمد حسین معروف به حجه الاسلام نطنزی (وفات 1321 ه.ق) مقبره معتبر و مرتفع او در طرف شمال بقعه فیض ساخته شده و دیگر مقبره آقا سید محمد علوی بروجردی (وفات 1362 ه.ق) که بقعه او در سمت مشرق مزار فیض و محل توجه و زیارتگاه اهالی می باشد.

نراقی، 195- 193: 1348

فارس، کاشان، آثار تاریخی، مقبره ملافتح الله

مفسر معروف (وفات 998 ه.ق) بیرون دروازه لتحره سنگ سیاهی روی قبر اوست که بر سه طرف آن صلوات دوازده امام به خط نسخ کنده شده و در متن سنگ به خط نستعلیق نوشته است: از مدفونین دیگر در این بقعه حاج سید نصرالله واعظ مشهور (وفات به سال 1310 ه.ق) و فرزندانش و برخی از سادات وائمه جماعت مانند حج سید محمد باقر که بر سنگ مزار او قطعه ای از تاریخ اثر طبع سید احمد فخرالواعظین خاوری کاشانی نقر شده است. از مدفونین دیگر این مزار واعظ فاضل شهیر حاج آقا مهدی سلطان الواعظین (وفات سال 1384 ه.ق) از احفاء ملافتح الله می باشد که ناطقی بلیغ و دانشمندی جامع محاسن صوری و فضائیل معنوی بود. در گورستان متروکه حوالی مقبره ملافتح الله نیز مانند سایر قبرستان های قدیمی کاشان چند سنگ سیاه مکعب مستطیل یافت می شود که به واسطه سنگین بودن و ضخامت آنها محفوظ مانده است و بر کتیبه اینگونه سنگ ها معمولاً “آیه الکرسی” و دوازده امام حجاری شده و روی یکی از آن ها نام محمد صادق فرزند ضیاء الدین محمد متولد 1066 ه.ق و متوفی 1082 ه.ق خوانده می شود . این سنگ قبر برجسته بزرگ که دو طرف آن “آیه الکرسی” و دوازده امام نقر شده است.

نراقی، 191- 189: 1348