فارس، جندق، بزرگان

فارس، جندق، بزرگان، حاج حسینقلی معلم خوری

وی از قدیمی ترین فرهنگیان جندق و بیابانک بود که در سال 1362 ه.ش روی در نقاب خاک کشید. بیش از نیم قرن به مردم خور و طبس خدمت کرد. بادبزن و حصیر می بافت تا از فروش آن بتواند مکتب خانه خود را اداره کند. از معلم اشعاری باقی است. برخی از آن ها که در مدح و منقبت و رثای خاندان رسالت بوده، تحت عنوان مناقب الائمه در سال 1335 ه.ق با مقدمه دکتر علی شریعتی به چاپ رسیده است. در آن روزگار استاد شریعتی در طبس به تدریس اشتغال داشته است.

حکمت یغمایی، 166- 165: 1370

فارس، جندق، بزرگان، صفائی

(1236-1314 قمری) وی فرزند یغما و از همسر کاشانی او «بنی قوقو » است. خواندن و نوشتن را در مکتبخانه های جندق آموخت و تحصیلات خود را در کاشان پی گرفت. پای بندی صفائی به مذهب و استواری او در دین پدر را بر آن داشت تا وی را وصی خویش کند و تولیت بخش مهمی از وقفیات خود را به وی سپارد. نسخ خطی دیوان صفائی فراوان است، هم به خط شاعر، هم به خط فرزندانش و دیگران.

احمد صفائی شاعری مرثیه گوی و نوحه سراست و در این فن تنها در بین شعرای جندق و بیابنک جایگاهی ویژه دارد، بلکه با مرثیه سرایان هم عصر خویش کوس برابری تواند زد. از صفائی جز مرثیه و نوحه 480 غزل و تعداد زیادی اشعار در ماه تاریخ به مناسبت های گوناگون، چون تولد، وفات، احداث قنوات و مزارع و تکایا و . . . غیره باقی است.

حکمت یغمایی، 155: 1370

فارس، جندق، بزرگان، میرزا ابوالحسن یغمای جندقی

شاعر غزل‌سرای عهد قاجار، تولد: 1196 ه.ق، وفات: 1276 ه.ق.

دیوان اشعار، خلاصه‌ الأفتضاح و شکوک الدلیل از جمله آثار او است.

حقیقت، 458-455: 1370

فارس، جندق، بزرگان، میرزا احمد صفایی جندقی

شاعر عهد قاجار، تولد: 1236 ه.ق، وفات: 1314 ه.ق.

او دومین پسر ابوالحسن یغمای جندقی است. صفایی در تحریر انواع خط به ویژه خط نسخ  استاد بود. دیوان اشعار، رساله‌ صفائیه در باب توحید، کنایات فرهنگ از جمله آثار صفایی است.

صفایی جندقی، 56- 37: 1388

فارس، جندق، بزرگان، میرزا جعفر اردیبی

میرزا جعفر اردیبی که ناسخ آثار یغما جندقی بوده و نستعلیق را زیبا می نوشته است. نسخه ای از دیوان یغما به خط وی در کتابخانه عمومی اصفهان موجود است.

حکمت یغمایی، 172: 1370

فارس، جندق، بزرگان، یغما جندقی

میرزا رحیم فرزند حاج ابراهیم قلی اردکانی که در شعر مجنون تخلص می کرد و بعدها به «یغما» مشهور شد، از شعرای معروف قرن سیزدهم هجری است. دوران کودکیش را با شترچرانی گذراند و در همان حال نزد شوهرخواهر خود میرزا لطفعلی خوری خواندن و نوشتن شاعری را آموخت. چون به سن نوجوانی و بالندگی رسید او را به سربازی به سمنان بردند. سردار ذوالفقارخان حاکم معروف سمنان که آوازه حسن خط و ادب رحیم را شنید او را به منشیگری خویش گماشت. اما دیری نپائید که به سعایت حسودان و بدخواهان سردار بر شاعر خشمگین شد، او را به چوب و فلک بست اموالش را مصادره کرد و هستیش را به یغما برد و برای شاعر از مال دنیا جز «مجنون» که تخلص شعری او بود نماند.

از آن به بعد میرزا رحیم مجنون به «ابوالحسن یغما جندقی » شهرت یافت و بیداد سردار او را در فراخای کیهان در بدر و آواره کرد و آسیمه سر و بیمناک از شهری به شهری می رفت، یزد، اصفهان، قم و تهران. در تهران با بزرگانی چون قاآنی، فروغی بسطامی، فاضل خان گروسی و شاهزادگان قاجار چون سیف الدوله و بهاء الدوله بهمن میرزا که از ادب بهره ای داشتند دمساز بود. اما هیچگاه از این نزدیکی برای رسیدن به جاه و مقام سود نجست.

در اوان جوانی گرایشات صوفیانه داشت و به همنی دلیل حاج میرزا آقاسی درویش مسلک صدراعظم محمدشاه را به شاعر ارادتی تمام بود، اما یغما چندان ارادتی به حاجی نداشت و در چند جای دیوان خود اشعاری در هجو حاجی دارد. یغما شخصی معتقد و در دین و مذهب استوار بود. وقفیات یغما بر آستان سالار شهیدان بزرگترین رقبات جندق و بیابانک است و بخشی از اشعار وی شامل مراثی و نوحه هاست. او از معدود شعرای قرن سیزدهم است که زبان به مدح نمی گشاید و قیمتی دو لفظ دری را در پای خوکان نمی ریزد.

حکمت یغمایی، 150- 149: 1370

فارس، جندق، بزرگان، هنر جندقی

میرزا اسماعیل متخلص به هنر فرزند یغما در سال 1225 ه.ق تولد یافت، تحصیلات مقدماتی را در خور و زیر نظر پدرش انجام داد. آنگاه در کاشان در سلک تلامذه ملااحمد نراقی مجتهد معروف و صاحب معراج السعاده درآمد. مدتی نیز در حوزه علمیه اصفهان به کسب معارف اسلامی پرداخت و پس از آن در کربلای معلی به تحصیلات خود ادامه داد. وی پس از تکمیل تحصیلات به زادگاهش خور آمد، اما کسوت روحانیت نپوشید و به تجارت مشغول شد. وفاتش در شوال 1288 ه.ق در روستای گرمه اتفاق افتاد. دیوان اشعارش مشتمل بر غزلیات، قصاید، رباعیات، مراثی و نوحه هاست. نسخه منحصربفرد آن به خط شاعر در کتابخانه مجلس است و از روی همان نسخه دیوانش به چاپ رسیده است.

حکمت یغمایی، 154- 153: 1370