فارس، اصفهان، بزرگان (ط)

فارس، اصفهان، بزرگان، طاهرای چهارتاری

در عهد خود ظاهراً بهمین عنوان معروف بوده اند از تارزنهای نامدار آن عصر است (پایان عهد صفوی) که اغلب طبع شعری هم داشته و تصنیف ساز نیز بوده اند.

همایی، 256 : 1375

فارس، اصفهان، بزرگان، طاهر بن علی اصفهانی

نام وی در کتیبۀ مسجدی است که در حفریات قرناطه به تازگی از زیر خاک درآمده و مربوط به دورۀ سلطنت امویان درآن حدود است.

همایی، 360: 1375

فارس، اصفهان، بزرگان، طاهر قاری اصفهانی

حافظ ابوالحسن فخرالدین طاهر بن عرب بن ابراهیم بن احمد اصفهانی. عالم فاضل محدّث قاری بصیر محقق، از اساتید فنّ تجوید و قرائت در اصفهان بوده و کتب عدیده در فنّ تجوید تألیف نموده است. خود از شاگردان محمدبن محمدبن الحرزی متوفی به سال 833 ه.ق بوده و جهت نجم الدین محمد السعدی الحموی یزدی به سال 857 ه.ق به خط خویش اجازه نگاشته است. کتب زیر ازوست: 1- تجوید قرآن، فارسی، 2- التجرید فی التجوید.

مهدوی، 743 : 1384

فارس، اصفهان، بزرگان، طبیب

میرزا عبدالباقی موسوی طبیب فرزند میرزا محمدرحیم حکیم باشی. از سلسلۀ سادات حکیم سلمانی است که اصل آنها از جهرم فارس بوده و حکیم سلمان در حدود سال 1000 ه.ق به حکم شاه عباس به اصفهان آمده و طبیب مخصوص دربار شد و هم در این شهر درگذشت.

در 1127 ه.ق متولد شد و در سال 1137ه.ق، پدرش به دستور افاغنه کشته شده و خود در سال 1171 ه.ق درگذشت و در تخت فولاد در جنب لسان الارض مدفون گردید. دیوان اشعاری دارد حاوی قریب دو هزار بیت که نمونۀ بهترین شعر فارسی است. مثنوی به نام حمود و ایاز نیز گفته است.

مهدوی، 748- 747 : 1384

فارس، اصفهان، بزرگان، طرب اصفهانی

میرزا ابوالقاسم محمد نصیر، فرزند رضا قلی خان همای شیرازی. شاعر ادیب خطاط، در سال 1276 ه.ق متولد شد و در سال 1330 ه.ق درگذشت و در صحن امامزاده احمد، پای ستون شمالی مدفون گردید. شرح حال مفصّل او در دیوانش به همّت فرزند دانشمندش جناب استاد جلال الدین همایی استاد دانشگاه طهران به طبع رسیده است که حاوی قریب 12 هزار بیت از انواع و اقسام شعر، از غزل و قصیده و رباعی و مصائب است.

مهدوی، 750 : 1384

فارس، اصفهان، بزرگان، طرب نائینی اصفهانی

میرزا احمد جعفر بن میرزا محمدحسین. در اصفهان متولد شد و به وسیلۀ معتمدالدولۀ نشاط به خدمت فتحعلی شاه رسید و موردنظر واقع شد. در خدمت ملاعلی عقدایی، ملاعلی نوری و ملاولی الله مازندرانی در منطق و کلام و حکمت و صرف و نحو تحصیل نموده، عروض و قوافی را نزد آقا محمدکاظم واله فرا گرفته، به ترکی و عربی و فارسی شعر گفته و دیوانش به خزینۀ طرب معروف است. کتابی نیز به سبک تاریخ وصّاف نوشته است.

مهدوی، 750 : 1384

فارس، اصفهان، بزرگان، طغرائی

العمید فخرالکتاب ابواسمعیل علی بن محمدبن محمدبن عبدالصمد ملقب به مویدالدین اصفهانی منشی معروف به طغرائی از جمله ادبا و شعرای نامی است که از اقران خود برتری یافت. ابوسعید سمعانی در کتاب خود الانساب ذکری از او نموده و نسبت منشی گری بدو می دهد و ابیاتی چند که در وصف شمع سروده از او نقل مینماید.

ابوالمعالی اخطیری هم در کتاب زینه الدهر نام و قطعاتی چند از وی آورده است و ابوالبرکات بن مستوفی در تاریخ اربل از طغرائی ذکر نموده و گوید مدتی در شهر آربل تولیت وزارت داشت.

عماد کاتب در کتاب نصره الفتره و عصره القطره که تاریخی از سلجوقیان است گوید: طغرایی در موصل وزارت مسعود بن محمدبن ملکشاه از سلجوقیان عراق (537-527) داشت و چون مسعود از برادرش محمودبن محمد در همدان شکست یافت و محمود بر ممالک وی مستولی شد، اول کسیکه دچار لشگریان محمود گردید طغرائی بود. ساعیان در نزد محمود سعایت کرده گفتند طغرائی ملحد است و وزیر محمود که نظام الدین ابوطالب علی بن احمد حرب التسمیری بود فرمان داد هرکسی ملحد است، به قتل آرند و طغرایی را هم به جهت فضیلتی که داشت و میرسید سلطان به وی عقیدتی یابد حک مداد تا بکشند و این واقعه به سال 513 ه.ق اتفاق افتاد.

گویند طغرائی در هنگام قتل شصت ساله بود و از اشعارش هم چنین برمیآید که بیش از پنجاه و هفت سال عمر کرده و در بازار بغداد به در مدرسه نظامیه  او را به قتل آوردند. طغرائی را دیوان اشعار لطیف عربی است. مهمترین قصیده وی معروف به لاقیه العجم است که در آن احوال خود و شکایت بر روزگار می نالد و گویا در سال 505 ه.ق که به بغداد افتاده سروده است.

نورصادقی، 189- 188: 1316