فارس، اردستان، بزرگان، ابوجعفر ادیب اردستانی
ابو جعفر ادیب اردستانی از بزرگان فن حدیث و علماء ادب به شمار می رفته و به طرف عراق و شام و حجاز مسافرت ها کرده و از ابوالشیخ الحافظ استماع حدیث نموده و نیز از عده دیگر از علما بزرگ و اعاظم محدثین مانند احمد بن عبدالله نهردیری بصری و ابن ساکی رازی و دیگر … که از طبقه اینان استماع و روایت حدیث کرده است. وفات ابوجعفر به روایت مولف انساب سمعانی در ذیقعده 415 ه.ق اتفاق افتاده است.
رفیعی مهرآبادی، 261: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، ابوالحسن زواره ای
ابوالحسن علی بن حسن زواری از علماء و محدثین و مفسرین بزرگ امامیه در قرن دهم هجری بشمار می رفته و اگر چه مولدش زواره بود ولی بیشتر اوقات زندگی در اصفهان اقامت داشته است. از آثارش به فارسی: 1- تفسیر زواری معروف به ترجمه الخواص 2- شرح نهج البلاغه 3- ترجمه کشف الغمه 4- ترجمه کتاب مکارم الاخلاق معروف به مکارم الکرائم.
رفیعی مهرآبادی، 274- 273: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، ابوالفتح البنجری
ابوالفتح بنجری منسوب به محله پنجره زواره اردستان است که بنا به گفته مولف محاسن اصفهان تالیف قرن پنجم از متقدمین فقها و محدثین به شمار می رفته است و می توان گفت که در قرن چهارم می زیسته است.
رفیعی مهرآبادی، 272: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، ابوعلی اردستانی
یکی از مترسلان و نحودانان اردستان چنانچه در کتاب محاسن اصفهان تالیف مافروخی (قرن پنجم) مسطور است. ابوعلی اردستانی بوده که ترجمه حال او بخوبی معلوم نیست و احتمال دارد که همان احمد بن محمد بن الحسن الامام المرزوقی ابوعلی باشد که طبق ترجمه تعبیه الوعاه تالیف جلال الدین عبدالرحمن الاسیوطی ( م 910 ) بسیار با ذکاوت و فطانت و خوش قریحه در تصنیف و تالیف و اقامه براهین و حجج و تصانیف آن محاسن زیادی دارد و نحو را در نزد ابوعلی فارسی ( م 377 ) خوانده است. تالیفات او: شرح حماسه، شرح الفصیح، شرح المفضلیات، شرح اشعار هذیل، شرح الموجز. وفات او در سال (421 ) اتفاق افتاده است.
رفیعی مهرآبادی، 340: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، ابوعلی دهدار اردستانی
ابوعلی دهدار اردستانی در نیمه دوم قرن پنجم و آغاز قرن ششم می زیسته است. تا آنجا که نگارنده اطلاع یافته دهدار از کسانی بوده که در علوم غریبه مانند جفر و رمل و اسطرلاب و نجوم و نیرنج و شعبده مهارتی بسزا داشته است. یکی از شعرا که وصایای حسن صباح را منظوم ساخته راجع به ابوعلی دهدار اردستانی و حسن آدم قصرانی اشعاری به نظم سروده است. دهدار مردی شجاع و فنهور و معتقد به مذهب باطنیه بوده و تا آنجا که توانست فداکاری و از حسن صباح و مذهبش حمایت می کرده است.
رفیعی مهرآبادی، 236: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، ابومحمد عبدالله بن اردستانی
این مرد بزرگ به اصفهانی معروف و در نیشابور رحل اقامت افکنده و بزرگان آن دیار از آن دانشمند عالیقدر استفادت ها می کردند و احادیث بسیار روایت می کرد و مدتی بدین منوال روزگار بسر برد و در اواخر حال به طرف حجاز رخت کشید و در آنجا با شیوخ و علماء به مباحث پرداخت و استفادت ها برد و در مذهب تصوف تعصبی بسزا داشت. در مکه معظمه از اصحاب ابوسعید اعرابی بشمار می رفت و غاشیه آن استاد را به دوش می کشید و زمانی که در نیشابور اقامت داشت با ابوالحسن برسجی مصاحبت می فرموده کسب حقایق و معارف می نمود در نیشابور روزگار می گذرانید تا اجلش در رسید و به دار دیگر شتافت.
رفیعی مهرآبادی، 261: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، احتشام الحکماء زواره ای
در اصفهان به تحصیل علوم عربیت و سپس در تهران به فرا گرفتن علم طب اشتغال یافته تا بدرجه دکترا موفق گردیده است. پس از فراغت از تحصیل به طبابت مشغول و چندی هم ریاست صحیه اصفهان را عهده دار بود. چند دوره هم نماینده مجلس شورای ملی از اصفهان بود.
رفیعی مهرآبادی، 611- 610: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، انوشیروان دادگر
انوشیروان دادگر که نام او خسرو می باشد در حدود سال های 498 یا 499 میلادی از دختر دهقان که احتمال دارد در همان قلعه ای که محل آتشکده بوده متولد گردیده است و چون دهقان نیز در اردستان مردی بزرگ و جلیل القدر بوده، در مدتیکه انوشیروان زیر نظر او تربیت می شده تمام وسائل بزرگ و آقائی را فراهم نموده چنانچه هشتاد یا چهل نفر کودک همبازی داشته است.
رفیعی مهرآبادی، 236- 235: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، بابا رکن الدین
شیخ رکن الدین ابوالفتخ از عرفای موغار اردستان بوده که به کشف و شهود موصوف و در قریه موغار مدفون است. وی مرید پدرش شیخ صدرالدین و او مرید شیخ بهاء الدین زکریای ملتانی بوده است.
رفیعی مهرآبادی، 342: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، حسینی اردستانی
سید احمد بن علی حسینی طبیب اردستانی از اطباء فاضل و عالمی کامل بوده و از اردستان به هندوستان مسافرت و در آنجا در دربار محمد علی قطبشاه می زیسته و برای او کتاب معالجه الامراض را نوشته است. این کتاب به زبان عربی است.
رفیعی مهرآبادی، 591: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، حکیم اردستانی
ملا فضل الله متخلص به حکیم از شعرای دربار شاه عباس اول و از اشعار اوست:
مکتوب گاهی رسم بود از کلک گوهر بار تو منسوخ کرد آن رسم هم کم لطفی بسیار تو
رفیعی مهرآبادی، 415: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، حکیم مظفر اردستانی
وی در قرن دوازدهم هجری می زیسته و جزء اطبا اردستان و معاصر حکیم الملک بوده و در اردستان ضیاع و عقار فراوان داشته است.
رفیعی مهرآبادی، 592: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، خطیر الدین ابوالمعانی
خطیرالدین ابوالمعانی حسن بن محمد مه آبادی از بزرگان و امراء مه آباد اردستان و از فضلاء و دانشمندان قرن ششم هجری بوده و سمت ریاست مه آباد را داشته است. هر چند جزئیات زندگی او بر ما مجهول است ولی از اشعار یکه سید ضیاءالدین ابوالرضا رواندی از فحول علما و افاضل قرن مزبور دربارۀ او انشا کرده و به او نوشته و عماد کاتب در خریده نقل کرده، مقام و منزلت او بخوبی معلوم می گردد.
رفیعی مهرآبادی، 238: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، زین العابدین طباطبائی
زین العابدین طباطبائی که از اقوام میرمیران و ساکن اردستان بوده از دانشمندان و عرفا و خوشنویسان خط تعلیق به شمار می رفته است. از آثارش رساله ای است در باب شیخ بمرید ملفق از عربی و فارسی که در تاریخ 1076 ه.ق از تحریر آن فراغت یافته است.
رفیعی مهرآبادی، 284: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، سپهری زواره ای
نامبرده از قضات و علماء و مولف شرح کافیه ابن حاجب و حواشی بر قواعد و فوائد و نویسنده خط نسخ خوش و از آثار خطی اوست کتاب جامع المقاصد فی شرح القواعد محقق کرکی از اقرار تا پایان که جزء مجموعه امام جمعه کرمان در دانشکده ادبیات تهران موجود است.
رفیعی مهرآبادی، 565: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، شیخ ابوعبدالله محمد بن احمدبن اردستانی
شیخ ابوعبدالله محمد معروف به بن الاردستانی از بزرگان علمای شعر و ادب و فاضل و متبحر بوده و از آثار اوست: کتاب صناعه الشعر که در فن شعر سرودن تدوین نموده است.
رفیعی مهرآبادی، 340: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، شیخ امام افضل الدین
شیخ امام افضل الدین حسن بن علی بن احمد بن علی مه آبادی که مردم مه آباد اردستان است، از مشایخ فقیه ثقۀ عالم فاضل جلیل محدث حافظ صدوق ابوالحسن علی بن عبدالله بن الحسن المدعو بحسکاء بن الحسین بن الحسن بن الحسین بن علی بن بابویه القمی ملقب به منتجب الدین مولف کتاب معروف فهرست منتجب که بیش از صد نفر از مشایخ اوست و ولادتش در 504 ه.ق و وفاتش در 585 ه.ق بود به شمار می رود. دیگر از کتاب های افضل الدین کتاب شرح النهج، شرح الشهاب، شرح اللمع، درر التنجیم و دارای دیوان های منظوم و منثور بوده است.
رفیعی مهرآبادی، 340: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، شیخ المشایخ جناب شیخ کبیر اردستانی
شیخ المشایخ و العارف الکامل جناب شیخ کبیر اردستانی از بزرگان عرفای زمان خود و قبل از سلسله سهروردیه بوده است و سلسله طریقت او بدین ترتیب است که بعد از چند واسطه به حضرت رضا (ع) منتهی می شود.
رفیعی مهرآبادی، 342: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، شیخ ظفر اردستانی
شیخ ظفر اردستانی فرزند همام بن سعد از ائمه لغت و متبحر در فن خود بوده است که به امام لغت مشهور گردیده و در عصر شیخ منتجب الدین ( 585 – 504 ) زندگی می کرده است.
رفیعی مهرآبادی، 340: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، شیخ محمد علی کچویی
شیخ محمد علی بن حسین بن علی بن بهاء الدین از علما و نویسندگان کچوی اردستان است که در قم متوطن شده و از اوست کتاب: انوار المشعشعین فی بیان شرافه قم و القمیین بفارسی مرتب بر دوازده باب و در هر بابی چند فصل در بیان زمین قم و کسانیکه در آنجا وارد شده اند و علماء و شعراء و مهندسین می باشد و در سه مجلد است و از تالیف جلد اول آن در تاریخ 1317 ه.ق فراغت یافته و در سال 1325 ه.ق به طبع رسیده است. وفات ایشان در یکی از سال های 1335 ه.ق یا 1336 ه.ق واقع و قبرش در مقبره شیخان است.
رفیعی مهرآبادی، 296: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، ضریرنحوی
شیخ احمد بن عبدالله ماه آبادی معروف به ضریرنحوی از مردم مه آباد اردستان و از تلامذه شیخ عبدالقاهر جرجانی متوفی در سال 417 ه.ق می باشد که از فحول غات و نویسندگان در ادب بوده است. از جمله آثار او کتاب شرح لمع در نحو است که متن آن را ابن جنی تالیف کرده است.
رفیعی مهرآبادی، 340: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، عبدالله طبیب اردستانی
وی از شاگردان مبرز مولانا حسن گیل که از مفاخر اطبای قرون هشتم و نهم هجری است به شمار میرود. از جمله وصایای مولانا حسن گیل بمولانا عبدالله طبیب اردستانی اینست که: «ای عبدالله بیمار که علاج پذیر نباشد چیزی ازو مستان که اگر یک دینار از مال او تصرف کنی مضرت او در تو اثر کند».
رفیعی مهرآبادی، 591: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، عمده القضات زواره ای
محمد بن غیاث الدین علی زواره ای معروف به عمده القضات یکی از علماء و قضات بزرگ و دانشمند قرن دهم بوده که به شغل رسمی قضاوت اشتغال داشته است. در سال 995 در اصفهان وفات و در ایوان بیرون امامزاده اسماعیل اصفهان کنار جاده مدفون است.
رفیعی مهرآبادی، 273: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، قاضی شمس الدین اردستانی
قاضی شمس الدین از علما و دانشمندان زمان شاه عباس کبیر بوده که به شغل قضاوت اشتغال داشته است.
رفیعی مهرآبادی، 272: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، کاتب السلطان اردستانی
از سادات سید روح الله اردستانی و از فضلاء و خوشنویسان خطوط نسخ و رقاع و چون در خط مشار بالبنان بوده از طرف پادشاه به عنوان کاتب السلطان ملقب می شود در زمان سلطنت محمد شاه به وسیله منوچهر خان معتمدالدوله حاکم اصفهان مامور می شود که قرآنی روی پارچه کتان بنویسد و او در مدت یکسال یعنی از رمضان 1258 تا رمضان سال 1259 قرآنی مذهب را که متن با خط نسخ و سر سوره ها با خط رقاع به اتمام می رساند و مورد تصحیح حاج محمد ابراهیم قزوینی از اعلام زمان واقع می شود. قرآن مزبور در کتابخانه آستان قدس به شماره 114 موجود است.
رفیعی مهر آبادی، 571- 569: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، مجیرالدوله اردستانی
ظاهراً نام او حسین و کنیه اش ابوطاهر و پدرش علی بوده است و در قرن پنجم هجری زندگی می کرده و در دربار سلاطین سلجوقی در خراسان می زیسته است و در فضل و ادب و ترسل و طغرا نویسی نابغه عصر بوده و به همین جهت به طغرائی لقب یافته است.
بعضی از نویسندگان غرب او را مجیر الدوله کیاعلی بن حسن طغرائی نوشته اند و او را از وزرای ملکشاه سلجوقی معرفی کرده اند و بنظر می رسد ابوالفتح علی بن حسین صحیح باشد. چه زمخشری در کتاب الزاجر الصغار او را حسین خوانده است. از کارهای خیر مجیرالدوله تجدید بنای مسجد جامع در اردستان و زواره بوده است.
رفیعی مهرآبادی، 240: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، محی الحکمه اردستانی
او در ابتدای امر بتحصیل علوم قدیمه پرداخت و در آن رشته از فضلای زمان خود محسوب بود و یکی از شاگردان حوزه درس مرحوم حجه السلام سید محمد باقر درچه ای متوفی (1332 ه.ق) بوده است. سپس به فرا گرفتن طبابت پرداخت و سرانجام در تهران موفق به اخذ درجه دکترا گردید و از آن به بعد در اردستان به شغل طبابت مشغول و مخصوصاً در امراض چشم مهارتی داشت. در اواخر عمر ریاست صحیه اردستان را عهده دار بود تا اینکه دست از دنیا کشید و رخت به عالم دیگر برد. مرحوم محی الحکم علاوه بر مراتب فضل و حذاقت در طب در شعر نیز بی ذوق نبوده است.
رفیعی مهرآبادی، 611: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، ملا محمد حسین بن محمد اسمعیل
ملا محمد حسین سبط عالم عارف بانی ملا محمد صادق اردستانی است به این شرح: ملا محمد حسین بن محمد اسمعیل بن حاج محمد ابراهیم بن ملا محمد صادق اردستانی است که در یزد سکونت داشته و از علماء و فضلای زمان خود بوده است و در کربلای معلی در درس صاحب جواهر و درس شیخ حاضر میشده و مجاورت اختیار کرده تا فوت شده است. از مولفات: 1- مقالید در فقه 2- فلک المشحون در اصول . وفات 1273 ه.ق.
رفیعی مهرآبادی، 213- 212: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، ملا محمد صادق اردستانی
ملا محمد صادق اردستانی که معروف به پلوی است از اجله فلاسفه و حکمای قرن یازدهم و دوازدهم هجری و از بزرگان الهبون و عرفای زمان خود به شمار است و چون این شخص بزرگوار در عصر شاه سلطان حسین صفوی و در دوره تصوف و عرفان می زیسته اخبار و حکایات مختلفی درباره او نقل گردیده است.
رفیعی مهرآبادی، 312: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، مولانا محمد اردستانی
مولانا محمد اردستانی از فضلاء و دانشمندان و ریاضی دانان عصر الغ بیک بوده و در فن نجوم و هیئت و لاسیما علم رمل و اسطرلاب و اعداد تخصص و مهارتی بسزا داشته است. میرزا الغ بیک چون میل مفرطی به علوم ریاضی و خود نیز در هندسه موقعی بزرگ داشته، از هر طرف ریاضی دانان را تشویق و به گرد وی جمع می آمدند، من جمله مولانا محمد اردستانی بود که در خدمت الغ بیک منزلتی داشت.
رفیعی مهرآبادی، 312: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، میرزا ابوالحسن جلوه
محدث قمی (شیخ عباس) در هدیه الاحباب در بیان ترجمه جلوه چنین نوشته است: «ابوالحسن جلوه ابن محمد الطباطبائی الاصفهانی الحکیم المتاله و … از احفاد سید الحکماء و التالهین آمیرزا رفیع الدین نائینی استاد علامه مجلسی است. در سنه 1238 ه.ق در احمد آباد گجرات متولد شده و در اصفهان تحصیل کرده و اوقات فراوان صرف معقول نموده پس از تکمیل به طهران انتقال فرمود و در مدرسه دارالشفاء توقف نمود و به تدریس علوم حکیمه اشتغال جست، تا آنکه در طهران داعی حق را لبیک گفت و در جوار شیخ اجل ابن بابویه قمی به خاک رفت و قبرش فعلاً در میان یکی از حجرات باغ آنجا معروف است». از آثار مرحوم جلوه: 1- اثبات الحرکه الجوهریه 2- رساله ای در ترکیب و احکام و … .
رفیعی مهرآبادی، 334- 329: 1342
فارس، اردستان، بزرگان، میرزا احمد یموت طباطبایی زواره ای
ولادت در حدود 1238 در زواره و وفات آبان 1315. در تهران وی از سادات طباطبا و از سلسله یموتی ها که از عرفا و سالکان بوده اند و عده ای از شاعران بزرگ چون وفا و صفا و یموت و ثابت از میان آنان برخاسته اند.
رفیعی مهرآبادی، 592: 1350
فارس، اردستان، بزرگان، میرزا جلال زواره ای
او از دانشمندان و نویسندگان و ادباء و شعراء و وقایع نگاران عصر خود بوده. نژادش از سادات طباطبای زواره در قهپایه اصفهان سکونت داشته است. در سال 1044 به هندوستان سفر کرد و در دربار شاه جهان بخصوص شاهزاده مراد بخش مقیم بود و به نوشتن سوانح ایام آن پادشاه اشتغال داشت. توقیعات کسری انوشیروان را از عربی به فارسی ترجمه کرد. از آثار اوست: 1- ترجمه توقیعات کسری 2- سواغ ایام شاه جهان یا شاه جهان نامه 3- کتابی به نام شش فتح کانگره
4- مکاتیب و منشآت دیگر.
رفیعی مهرآبادی، 432: 1350
تهران،بزرگراه شهید چمران بلواردانشجو،دانشگاه شهید بهشتی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی
طراحی شده با افتخار توسط آژانس توسعه کسب و کار پرواز
