فارس، آشتیان، بازی ها

فارس، آشتیان، بازی ها، اَقبول بازی               

نام دیگر بازی: ریگ بازی

تعداد: گروهی (دو نفر یا بیشتر)

جنس: هر دو

اشیاء: تعدادی ریگ

محل اجرا: فضای بسته

نحوه بازی: ریگ ها را بر زمین ریخته و بعد یکی از آن ها را برداشته و به بالا می اندازند و قبل از اینکه ریگ را بگیرند، یک یا چند ریگ را از روی زمین برداشته و سپس ریگ را هنگام فرود می گیرند. هرگاه بازیکنی نتواند ریگ را به موقع بگیرد می سوزد.

قزل ایاغ، 689: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، آلاچین وازی             

نام دیگر بازی: الک دولک

تعداد: گروهی

جنس: هر دو

اشیاء: یک چوب بزرگ و یک چوب کوچک

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: چوب کوچک را که آلاچیق نامیده می شود بر زمین و یا روی دو سنگ می گذارند. بعد با چوب بزرگ به آن می زنند تا کمی به هوا بلند شود و پس از آن دوباره با چوب بزرگ به آن می زنند و به دور پرتاب می کنند.

قزل ایاغ، 689: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، تیل وازی         

نام دیگر بازی: تیله وازی

تعداد: گروهی

جنس: هر دو

اشیاء: تعدادی ریگ

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: ابتدا دایره ای به نام «ملّه» روی زمین می کشند و در داخل آن چند عدد ریگ را روی هم می چینند. به این ریگ ها «مال» می گویند. در بیرن «ملّه» بازیکنان در یک صف ایستاده و هر یک سنگ هموار کوچکی به نام «تیل» در دست می گیرند. آنگاه اولین بازیکن تیلۀ خود را به طرف ریگ های درون ملّه می اندازد، طوری که به آن ها بخورد و آن ها را از درون ملّه بیرون بیندازد. اگر تیلۀ بازیکنی به ریگ ها بخورد و یک یا چند ریگ را از ملّه بیرون براند، باز باید تیله خود را برداشته و همان کار را آنقدر ادامه می دهد تا همۀ ریگ ها از ملّه خارج شود. اما اگر تیله به ریگ ها نخورد و یا ریگی را بیرون نراند، در اینصورت بازیکن سوخته است و نوبت به بازیکن بعدی می رسد. هر بازیکن باید شمارۀ ریگ هایی را که توانسته از ملّه بیرون براند، به خاطر بسپارد. در پایان هر کس که به تعداد ریگ هایی که بیش از دیگری از ملّه بیرون رانده است، باید به افرادی که کمتر از او ریگ بیرون رانده باشند، اوردنگ (َندُق) بزند.

قزل ایاغ، 691: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، چارتقی           

تعداد: 10 نفر

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه پنج نفری تقسیم می شوند. چهار نفر از بازیکنان یک گروه خم شده و هر یک از آن ها با دست های خود کمر دو بازیکن پهلویی خود را می گیرد. نفر پنجم هم محافظ آن ها می شود. افراد گروه دیگر می کوشند که بر پشت آن ها سوار شوند ولی محافظ آن ها (گروه خم شده) سعی می کند با پا آن ها را زده و مانع شود و اگر بتواند یکی از افراد گروه مهاجم را با پا بزند، جای دو گروه عوض می شود. اگر آن پنج نفر بتواند بدون ضربه خوردن سوار خم شدگان بشوند. استاد مراقب است که اگر پای یکی از آن ها به زمین برسد، او را با پا بزند. در چنین صورتی نیز جای دو گروه عوض می شود.

قزل ایاغ، 692: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، داد دادک وازی          

نام دیگر بازی : داددارک بازی (فارسی آشتیان)

تعداد: گروه

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند و افراد هر گروه به جایی رفته و دست به کارهایی می زنند. مثلاً یک دسته کُپه کَپه خاک می ریزند و دستۀ دیگر بر دیوار خط های بسیاری می کشند. وقتی کار هر دو گروه به پایان رسید، فریاد می زنند. داد داد داد پس از آن هر گروه باید آنچه را که گروه درست کرده یا انجام داده، پیدا کند و آن ها را خراب و ناپدید کند. زمانی که کار خراب کردن پایان یافت به یکدیگر خبر می دهند و از هر گروه یک نفر برای کنترل کردن به راه می افتد. گروهی که تعداد بیشتری از کپه های خاک یا خط ها را ندیده و خراب نکرده باشد، بازنده می شود. در پایان هر یک از برندگان با دو انگشت خود بر پشت دست یکی از بازندگان تلنگر میزند، در حالی که چشمان بازندگان بسته است.

قزل ایاغ، 693: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، دُرِنَ ملّی          

تعداد: دو گروه

جنس: هر دو

اشیاء: یک عدد دُرنا (دُرن یا ترنا) که از ریسمان یا پارچۀ دراز تاب داده شده درست می شود.

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند و دایره ای روی زمین به نام «ملّ» می کشند. افراد یک گروه داخل دایره می ایستند و بازیکنان گروه دیگر هر کدام یک دُرنا در دست گرفته و بیرون آن قرار می گیرند. گروه بیرون دایره می کوشد که با دُرنا افراد داخل دایره را بزند، آن ها هم سعی می کنند در حالی که خم شده و یک دست خود را روی زمین گذاشته اند، با پا افراد خارج دایره را بزنند که در اینصورت آن گروه بازنده است و جای دو گروه عوض می شود.

قزل ایاغ، 694: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، دوزوازی         

نام دیگر بازی: دوز بازی

تعداد: 2 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: سه عدد ریگ کوچک، سه عدد ریگ بزرگ

محل اجرا: فضای بسته

نحوه بازی: ابتدا روی زمین، مربع یا مستطیلی می کشند. بعد آن را با کشیدن دو خط افقی به نه قسمت کوچکتر تقسیم می کنند. پس از آن به ترتیب در هر نوبت یک ریگ در هر قسمت می گذارند، بازیکنی که بتواند زودتر سه ریگ خود را در سه قسمت و به صورت یک خط راست قراردهد، برندۀ بازی شناخته می شود.

قزل ایاغ، 694: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، سیخ میخ          

تعداد: دو گروه

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند. یکی از افراد یک گروه در حالت ایستاده به دیوار تکیه می دهد و نفر بعدی خم شده و کمر او را می گیرد و به همین ترتیب همۀ افراد خم می شوند، طوری که هر یک کمر نفر جلویی خود را گرفته و سرش بر ران او باشد. گروه دیگر یک یک از دو پریده و بر پشت آن ها سوار می شوند. گاه می شود که چند نفر روی یک نفر سوار شوند. پس از اینکه همگی پریده و سوار شدند، بازیکنی که قبل از همه پرش خود را انجام داده از یک تا پنجاه (یا هر عددی که ابتدای بازی توافق شده است) یک نفس می شمارد. اگر بتواند تا پایان عدد پنجاه، بدون بند آمدن نفس یا سرفه کردن، شمارش ها را انجام دهد، همگی پایین می آیند و دوباره بازی را از نو شروع می کنند و در غیر اینصورت جای دو گروه عوض می شود.

قزل ایاغ، 695: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، کارام کُسا        

تعداد: 2 نفر

جنس: هر دو

اشیاء: توپ یا گوی (یک عدد)

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: ابتدا سه چاله در یک ردیف می کنند که چالۀ وسط را «کارام کسا» می نامند. یکی از دو بازیکن توپ یا گویی را از فاصله هایی می غلتاند. اگر توپ در چاله «کارام کسا» نیفتد، بازیکن سوخته است و دیگر نباید بازی کند، اگر در دو چالۀ دیگر نیفتد، برنده می شود، اما اگر در هیچ یک از سه چاله نرود، باید آنقدر غلتاندن توپ را تکرار کند تا برنده یا بازنده شدن او مشخص شود. اگر هر دو برنده شوند، باید آنقدر به بازی ادامه دهند تا یکی بسوزد. آن گاه نوبت به دیگری می رسد که به همان ترتیب عمل کند. در پایان تعداد برده ها را شمارش می کنند و بازیکنی که برده هایش بیشتر باشد به همان تعدادی که ازدیگری بیشتر برده دارد، به بازنده اوردنگ (اندق) می زند.

قزل ایاغ، 696: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، کلاوَر دارَک              

تعداد: دو گروه

جنس: هر دو

اشیاء: کلاه (به تعداد افراد یک گروه)

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: ابتدا سه دایره به نام «ملّه» در ابتدا، انتها و میان محوطه بازی می کشند. بعد بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند و یکی از گروه ها داخل ملۀ میانی و گروه دیگر در دور آن قرار می گیرند. افراد خارج دایره سعی می کنند که کلاه یکی از افراد داخل دایره را از سرش بردارند. آن ها هم در حالیکه خم شده و یک دست خود را بر زمین گذاشته اند، می کوشند مهاجمانی را که برای بردن کلاه به داخل مله آمده اند با پا بزنند که در اینصورت جای خود را با آنان عوض می کنند. اما اگر یکی از افراد خارج دایره بتواند کلاه یکی از آن ها را بردارد، باید افراد داخل دایره او را دنبال کرده و بگیرند. اگر آن بازیکن بتواند کلاه را به یکی از دو ملۀ مرزی برساند، گروه او برنده می شود و دوباره به همان ترتیب که گفته شد بازی را مجدداً تکرار می کنند.

قزل ایاغ، 696: 1379

فارس، آشتیان، بازی ها، گام وردار                 

نام دیگر بازی: جفتک چارکش

تعداد: گروهی

جنس: هر دو

محل اجرا: فضای باز

نحوه بازی: ابتدا در جایی از زمین مقداری خاک می ریزند تا برجسته شود. بعد یکی از بازیکنان کمی دورتر از آن خاک خم شده و می ایستد. بازیکنان یک یک از دور دویده و پیش از آنکه به خاک برسند، جفت زده و از پشت او می پرند. پس از آن فردی که خم شده از جای خود حرکت می کند و در جایی که آخرین بازیکن پرش خود را انجام داده، دوباره خم می شود و دوباره بازیکنان به همان روش از روی او می پرند. بازی به همین ترتیب ادامه می یابد تا زمانی که یکی از بازیکنان به جهت زیاد شدن فاصله نتواند پرش کند و یا اینکه پایش به خاک برجسته بخورد. در این صورت آن بازیکن سوخته است و باید به جای فرد خم شده قرار گیرد.

قزل ایاغ، 697: 1379