خوزی، دزفول، آثار تاریخی

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، اتاق آقامیر

این بنای نیمه ویران در کوچه آقامیر خیابان سیروس دزفول قرار دارد. طول ضلع غربی بنا 30/12 متر و عرض جبهه ایوان ورودی آن 5 متر است. ایوان آن با 5 طاق دومی محدب و 5 طاق رومی مقعر سقف بندی شده است. در ایوان و دیوارهای آن، نقاشی های اسلیمی زیبایی با زمینه قهوه ای و نقوش سفید وجود دارند. طبقه دوم بنا نیز، که گوشواره مانند است، نقوش زیبایی دارد. بنا نوسازی و تعمیر شده و یک اطاق با طاق رومی و سه دهانه ورودی به اتاق های گچی و طاقچه ها دارد.

افشار، 336: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، حمام کرناسیون

این حمام در محله قدیمی کرناسیون دزفول قرار دارد. رختکن، صحن، و ایوان تکراری محدود و معقر دارد و چندبار تعمیر شده است.

افشار 338: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، حمام وزیر

حمام وزیر یکی از بناهای قدیمی شهر دزفول به شمار می رود و دارای سربینه و گرمخانه ای با پوشش طاق و گنبد و ستون های سنگی است. این حمام در دوره های اخیر بازسازی شده است.

پورعلی، 60-59: 1374

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، حمام وزیر

حمام وزیر در خیابان سی متری سابق، نزدیک پل جدید دزفول در کوچه باریک واقع بوده است. در رختکن حمام دو ستون سنگی با تراشی مارپیچی وجود داشته، یکی به قطر 2/1 و ارتفاع 8/1 متر که شکسته بوده و دوباره وصل شده است.

آثار دو سرستون نیز در بدنه شمالی ایوان رختکن حمام باقی است. سقف ستون ها و سقف ایوان رختکن چهار طاق رومی بلند در قسمت اصلی و یک ایوان شاه نشین با سقف طاق رومی داشته و بر گرداگرد پایه های سقف یکی از ستون ها، لچکی های هندسی منظم از گچ وجود داشته است. حمام وزیر خراب و تبدیل به پارکینگ شهرداری شده است.

افشار 337: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، شوادون آقامیر

شبستان آقامیر یا به گویش دزفولی «شوداون آقامیر» نیز در نزدیکی اتاق آقامیر قرار دارد. مردم دزفول در فصل گرما، ساعات گرم روز را در درون سردابه هایی عمیق می گذرانند. به تناسب وضع مالی صاحب خانه، در ساختمان آن ها ذوق و ظرافت معماری و تزئینی به کار می رفته است. نمونه های مشخص این شوادوف ها یکی شوادون آقامیر است که در حال حاضر ویران شده و دیگری را شوادون منزل مهدی نزدیک بقعه شاه رکن الدین می توان نام برد.

افشار 337: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، قمش آقامیر

قمش آقامیر یا آب انبار آقامیر در نزدیکی اتاق آقامیر واقع  است. این آب انبار طاق و پلکانی داشته و به گویش دزفولی قمش نامیده می شد. در دزفول از این قمش ها زیاد بوده، از جمله قمش آقامهدی.

افشار 336: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، کاروانسراها

آثار ویرانه چند کاروانسرا در شهر دزفول وجود دارند که متعلق به دوره صفویه اند. کاروانسراهای افضل و قندی مورد استفاده پیشه وران، انبارداران و بازرگانان دزفول اند.

افشار 341: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، مسجد بازار کهنه

مسجد سیدحسن یا مسجد امام حسن مجتبی در بازار کهنه دزفول واقع است و به مسجد بازار کهنه نیز معروف شده است. بنای مسجد قدیمی بوده، ولی به علت تعمیر کلی و تجدید بنا، جلوه قدیمی ندارد.

افشار 343: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، مسجد جامع

این بنا از آثار قرن سوم یا چهارم هجری است که در دوره های بعدی مورد تعمیر قرار گرفته است. بنای کنونی مسجد مشتمل بر سردر ورودی، صحن وسیع، ایوان ها و شبستان های جنوبی و شرقی است. صحن مسجد نسبتاً وسیع و به ابعاد 26×6/27 متر است. در جانب شرقی صحن، دهانه ها و ایوانی قرار دارد که براساس کتیبۀ موجود در زمان سلطنت شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده است.

امام شوشتری، 1348

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، مسجد جامع دزفول

مسجد جامع دزفول از مسجدهای قدیمی دزفول است که با توجه به سبک معماری و دارا بودن شبستان و ستون های سنگی می توان آن را از مساجد اوایل دوره اسلامی دانست. این مسجد در سده های 7 و 12 هـ .ق وسعت و مرمت یافته است. در سردر آن، تاریخ 1157 هـ .ق وجود دارد که تاریخ تعمیر آن است. ایوان شرقی مسجد از بناهای دوره صفویه است که به سال 1110 هـ .ق بنا شده است. سردر  گلدسته های آن متعلق به سده 12 هـ .ق است. در ساختن این بنا از اصول معماری کاخ ایوان کرخه تقلید شده است.

افشار 342: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، مسجد صعصعه

مسجد صعصعه در کنار خیابان ششم بهمن سابق در کوچه دیهیم واقع است. مردم بر این باورند که صعصعه ابن صوحان العبدی، از یاران حضرت سیدالشهدا (ع)، در این مسجد دفن شده است.

افشار 343: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، مسجد لب خندق

این بنا از مساجد بزرگ و قدیمی شهر دزفول است، که قدیمی ترین تاریخ موجود در آن مربوط به سنگ قبری به تاریخ 1177 هـ .ق است. بنای کنونی مربوط به دورۀ قاجاریه و مشتمل بر سردر صحن نسبتاً وسیع، ایوان، گلدسته، شبستان هایی با پوشش طاق و گنبد بر روی پایه های آجری و تزئینات کاشیکاری است.

اقتداری، 384-382: 1353

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، مسجد ملاعلی شاه

مسجد ملاعلی شاه در نزدیکی اتاق آقامیر واقع است. ایوان نمازخانه 6/10 متر طول و 3/5 متر عرض دارد. ورود به آن از طریق اتاق رومی صورت می گیرد که با طرح های تکراری که به اتاق مستطیل شکل یا ایوان نمازخانه متصل است.

سردر جبهه ورودی کاشیکاری شده، ولی در تعمیرات بعدی نظم کاشی ها به هم خورده است. محراب مسجد 8/1 متر ارتفاع و 2/1 متر عرض دارد و دو طاقچه محراب که گچ بری شده اند. نوار حاشیه دو محراب مارپیچی و داخل آن ها دارای نقش خاتمی و گچبری طرح صفوی است. مستطیلی بلند که جبهه خارجی محراب را می پوشاند، با طرح گل و سنبله گندم یا درخت سرو که شباهت زیادی به طرح گچبری هلالی ورودی مقام علی دزفول (مقوم) دارد.

افشار 343: 1373

خوزی، دزفول، آثار تاریخی، مسجد میان دره

مسجد میان دره در خیابان پهلوی سابق است. گرچه از مسجدهای قدیمی دزفول است. ولی تجدید بنا و تعمیرشده گودی شبستان ضلع جنوبی وحیاط مسجد، قدمت بنای اصلی را می رساند.

افشار 343: 1373