ترکمن، گنبد کاووس، آثار دیرینه شناسی

ترکمن، گنبد کاووس، آثار دیرینه شناسی، یاریم تپه

یاریم تپه در حدود 9 کیلومتری جنوب گنبد کاووس واقع شده و رودخانۀ قره سو از شمال تپه می گذرد. در حفاری این تپه که در 1960 میلادی انجام شد، 33 لایۀ استقراری مشخص شد. بقایای دورۀ نوسنگی (دورۀ I) از تحتانی ترین لایه به دست آمده است که قدمت آن به حداقل هزارۀ پنجم پیش از میلاد می رسد.

Stronach, 1972: 21-23.

ترکمن، گنبد کاووس، آثار دیرینه شناسی، ياريم‌تپه

اين تپه نسبتاً كوچك است و بلندي آن از سطح دشت به بيست متر مي‌رسد. ارتفاعِ آن از سطحِ رودخانه بيست‌و‌هفت متر و قطر دايرة آن 169 متر است. ياريم‌تپه بر سر راه‌هاي مهاجرت و حملات ساكنان آسياي مركزي بوده است. ياريم‌تپه بر ساحل پيچاپيچ قره‌سو واقع شده است.

ياريم‌تپه به فارسي نيم‌تپه معني مي‌دهد، گويي قره‌سو نيمي از تپه را برش داده است. حفاري در اين تپه در سال‌هاي 1960 م. (1340 ش) و 1962 م. (1342 ش) انجام گرفت. ديوارهاي بناهاي ياريم‌تپه گاهي از چينه و گاهي از خشت است. در طبقات اولية تپه اين خشت‌ها به شكل قرص هاي نان ناهموار و ناصاف درمي‌آيد ولي بعدها تبديل به خشت‌هاي مكعب مستطيل مي‌شود. مشخص‌ترين ظروف سفال دوران آهن اين تپه ظروفي است كه پشت آنها برجستگي‌هاي ستاره‌اي شكل دارد كه ظاهراً آنها را روي آتش مي‌گذاشتند. ظروف سفالين اين دوره نازك و پرداخته‌شده و خاكستري رنگ و خاك آن خوب است. پرداخت سطح اين سفال‌ها پيش از پختن با استخوان يا سنگي صاف انجام مي‌گرفته است. نقش‌هاي آن محدود به خطوط مستقيم است.

گُلي، 304- 297: 1366