بلوچ، ایرانشهر، آثار دیرینه شناسی

بلوچ، ایرانشهر، آثار دیرینه شناسی، بناهای سنگی

«مارک اورال استین مجارستانی، درصدد یافتن رد گسترش تمدنی بود که روزگاری از دره سند و بلوچستان آغاز شده و به حوزه رود اروند رسیده است. از این رو در خلال ده سال (1936-1927 م.) وی به چندین سفر اکتشافی از پنجاب تا بلوچستان و کرانه مکران و از آنجا تا کوه های بختیاری، دست زد و موفق به کشف آبادی های متعلق به دوره میان «نوسنگی» و «عصر مفرغ» و پاره ای از آبادی های باقیمانده متعلق به عصر نوسنگی گردید.

در روستای هودیان دهستان دلگان، واقع در بخش بزمان از توابع شهرستان ایرانشهر بقایای وسیع ساختمان های سنگی و آبادی های مربوط به ماقبل تاریخ وجود دارد. زمانی بسیار دور در این جا مردمی زندگی می کرده اند که دارای تمدن دیگر و عالی تری بوده اند. بناهای سنگی دیگری نیز در دهستان کوشه واقع در مدخل دره «تمین دان» کشف گردیده است که از لحاظ تاریخی دارای اهمیت زیادی است.

سکرین نیز در سال 1928م./1307 ش در محلی که مقابل دره تمیندان و در دامنه شمالی کوه آتشفشان تفتان واقع است، قبرستان عجیبی کشف نمود. این قبرستان دارای قبور قدیمی است که در غارهای طبیعی واقع شده اند. قلعه گودال نیز که عبارت از تعدادی اتاقِ حجره مانند است در این محل قرار دارد».

افشار 147-146: 1371

بلوچ، ایرانشهر، آثار دیرینه شناسی، ظروف سفالین منقوش

«نخستین کاوش علمی که از نظر باستان شناسی در سرزمین بلوچستان انجام گرفت توسط اورل استین بود. در نزدیکی بمپور و خوراب و همچنین در دامن، کوکتان، ده قاضی، مولا، پیرکنار و شهر دراز آثار منازل و گورستان هایی پیدا نمود و از این نقاط، ظروف سفالین منقوش یا ظروف سنگی با نقوش کنده شده، به دست آمد.

علائمی که روی این ظروف نقش شده اند، عبارتند از: خطوط شکسته، مارپیچ یا خطوط موازی موج دار در میان مثلثهای دندانه داری که در مقابل یکدیگر واقع شده است یا ردیف های بزکوهی، یا شاخ های گاو وحشی که به صورت مصنوعی نقش گردیده است.

این نوع سفال معمولاً متعلق به عهد “برتر قدیم” است که در این جا به منزله واسطه ای میان تمدن های غربی ایران (شوش، موسیان، بکون) و تمدن های بلوچستان پاکستان (کلی مهی و شاه تمپ) است. در یک قبر در خوراب انگشتری از مس پیدا شده است که یک طرف آن سرشتری را نشان می دهد.»

افشار 145: 1371