آذری، زنجان، بزرگان

آذری، زنجان، بزرگان، اثیرالدین ابهری

فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و منطق‌دان قرن هفتم، تولد: نامعلوم، وفات: 663 ه.ق.

اثیرالدین معاصر خواجه نصیرالدین طوسی بود و با او مکاتباتی داشته است و در رصدخانه‌ مراغه در کنار طوسی به فعالی مشغول بود. برخی از معروف‌ترین شاگردان اثیرالدین عبارت‌اند از: کاتبی قزوینی، زکریای قزوینی و ابن خلکان. مهم‌ترین آثار او عبارتند از: اصلاح اصول اقلیدس، ایساغوچی، هدایه الحکمه، تنزیل الافکار فی تعدیل الاسرار، زبده، دقایق الافکار، عنوان الحق و برهان الصدق، اشارات، المحصول.

دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، 590- 586: ج 6: 1373

آذری، زنجان، بزرگان، حسین منزوی

شاعر معاصر، تولد: 1325 ه.ق، وفات: 1383 ه.ش.

منزوی از شاعران برجسته‌ی معاصر است که در سرودن اشعار نیمایی و غزل تبحری شگرف دارد. مجموعه‌ی اشعار او منتشر شده است.

نیرومند، 140: 1347

آذری، زنجان، بزرگان، شهاب الدین محمود بن احمد زنجانی

فقیه، مفسر و محدث قرن ششم، تولد: 573 ه.ق، وفات: 656 ه.ق.

او استاد مدارس نظامیه‌ و مستنصریه‌ی بغداد بود. رد الفروع من الاصول، سحر الحلال و ترویح الأرواح فی تهذیب الصحاح آثار مهم او هستند.

نیرومند، 360-359: 1384

آذری، زنجان، بزرگان، شهاب الدین یحیی بن حبش بن امیرک سهروردی

فیلسوف معروف قرن ششم، تولد: 549 ه.ق، وفات: 587 ه.ق.

سهروردی معروف به شیخ اشراق  بنیانگذار مکتب فلسفی اشراق است. او علاوه بر فلسفه در شعر و عرفان نیز مقام ارجمندی داشته است. او آثار خود را به دو زبان فارسی و عربی نوشته است. برخی از مهم‌ترین آثار او به شرح زیر است:

آثار عربی: حکمه‌الاشراق، التلویحات، المشارع و المطارحات، التنقیحات فی‌الاصول، الغربه الغریبه.

آثار فارسی: هیاکل نور، رساله‌ی عشق، شرح رساله‌ی آواز پر جبرئیل، لغت موران، صفیر سیمرغ، عقل سرخ.

حلبی، 477- 461: 1381

آذری، زنجان، بزرگان، شیخ ابراهیم زنجانی

آزادی‌خواه، عالم دینی و مبارز سیاسی عصر مشروطه، تولد: نامعلوم، وفات: 1272 ه.ق.

شیخ ابراهیم بر زبان‌های فرانسه، عربی و ترکی کاملاٌ مسلط بود. او در مجلس اول و دوم شورای ملی نماینده بود. زنجانی یکی از قضات دادگاهی بود که حکم اعدام شیخ فضل‌الله نوری را صادر کرد. او آثار زیادی به صورت ترجمه و تألیف از خود به یادگار گذاشت. از جمله می‌توان از کتاب‌های زیر یاد کرد:

تألیف: سرگذشت زندگی من، تریاق السموم، توضیح مرام دموکرات، اندیشه‌ی درست.

ترجمه: رمان کاپیتان پانزده‌ساله، رحله‌ی ابن‌بطوطه، ژان وال ژان.

نیرومند، 85- 65: 1384

آذری، زنجان، بزرگان، شیخ احمد سهروردی

خوشنویس برجسته‌ی دوره‌ی مغول، تولد: 654 ه.ق، وفات: 720 ه.ق.

وی از استادان بزرگ هنر خوشنویسی ایرانی و معروف به شیخ‌زاده است. او در طول عمر خود 33 قرآن خطاطی کرد که برخی از آن‌ها در موزه‌ی ایران باستان نگهداری می‌‌شود.

نیرومند، 60- 58: 1347

آذری، زنجان، بزرگان، صدرالدین احمد بن عبدالرزاق خالدی زنجانی

وزیر دوره‌ی ایلخانان مغول، تولد: نامعلوم، وفات: 697 ه.ق.

او وزیر گیخاتو حاکم مغول ایران بود و به صدر جهان شهرت داشت. او اولین کسی بود که اسکناس کاغذی به نام چاو را در ایران رواج داد.

نیرومند، 680- 646: 1394

آذری، زنجان، بزرگان، محمد جواد شیخ الاسلامی

تاریخ‌نگار معاصر، تولد: 1300 ه.ش، وفات: 1379 ه.ش.

او سال‌ها در دانشگاه تهران و دانشگاه آکسفورد استاد علوم سیاسی و تاریخ بود. شیخ‌الاسلامی آثار زیادی درباره‌ی تاریخ و سیاست ایران معاصر نوشته یا ترجمه کرده است. برخی از مهم‌ترین آثار او به شرح زیر است: اسناد محرمانه‌ی وزارت خارجه‌ی بریتانیا درباره‌ی قرارداد ۱۹۱۹ ایران و انگلیس، نامه‌های خصوصی سر سسیل اسپرینگ رایس وزیر مختار انگلیس در دربار ایران، سیمای احمدشاه قاجار، قتل اتابک و شانزده مقاله‌ی تحقیقی دیگر و صعود و سقوط تیمورتاش.

نیرومند، 336-331: 1384

آذری، زنجان، بزرگان، ملا قربانعلی زنجانی

عالم دینی دوره‌ی مشروطه، تولد: 1235 ه.ق، وفات: 1329 ه.ق.

او در زمان حیات خود در زنجان و آذربایجان نفوذ بسیار زیاد سیاسی و علمی داشت. حواشی بر کتاب تبصره المتعلمین فی احکام الدین و رساله‌ی سوال و جواب آثار او هستند.

نیرومند، 53-40: 1384