آذری، اردبیل، آثار تاریخی

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، بازار اردبیل

بخش های مختلف بازار اردبیل مربوط به دوره های مختلفی از تاریخ ایران است، به طوری که در قرون هفتم و هشتم هجری از رونق فراوانی برخوردار بود، اما رونق اصلی آن مربوط به دورۀ صفویه است. مجموعه کنونی شامل راستۀ اصلی بازار، راسته پیرعبدالملک، راسته قیصریه، راسته کفاشان، . . . است، که با طاق های جناغی و گنبدهای ساده پوشش یافته است.

جامعی 134-130 : 1374

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

این بنا مجموعه ای از مقابر شاه زادگان و امرای صفوی در اردبیل است، شامل: بقعه شیخ صفی، مقبره شاه اسماعیل، چینی خانه، مسجد، جنت سرا، خانقاه، چله خانه، شهیدگاه و چراغخانه. ساخت مجموعۀ کنونی از زمان شاه طهماسب آغاز و در دورۀ شاهان بعدی صفوی تکمیل شد. مقبره شیخ صفی در زیر گنبد الله الله قرار گرفته است.

کیانی، 167- 166 : 1385

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل ابراهیم آباد

این پل متعلق به دورۀ صفوی بوده و بر روی رودخانۀ بالخلو ساخته شده است. پل مذکور دارای چهار دهانه بوده است که 2 تای آنها پس از ویرانی، بازسازی شده اند. مصالح به کار رفته در ساخت پل، سنگ در پایه ها و آجر با ملات گچ و آهک در بدنه بوده است.

ملّازاده، محمّدی، 49 : 1379

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل الماس

این پل از آثار دورۀ صفویه به شمار می رود که در 12 کیلومتری اردبیل بر روی رودخانۀ بالخلو ساخته شده است. پل الماس هم اکنون نیز مورد استفاده است.

ملّازاده، محمّدی، 50 : 1379

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل بالاچای

پل بالاچای در شمال شرقی اردبیل بر روی رود قره سو قرار دارد و از سازه های دورۀ قاجاریه در منطقه است. طول پل حدود 41 متر و عرض آن 8/4 متر است و دارای چهار دهانه با طاق جناغی است. در ساخت پایه های پل از سنگ و بدنه و طاق آن از آجر استفاده شده است.

ملّازاده، محمّدی، 50: 1379

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل ججین

پل ججین به احتمال فراوان مربوط به اوایل صفوی و دورۀ شاه عباس اوّل است. طول پل حدود 5/46 متر و عرض آن 25/3 متر است و دارای هفت دهانه با طاق جناغی می باشد. در ساخت پل از سنگ در پایه ها و آجر در بدنه استفاده شده است. این پل به نام های «یدی گوز» و «داش کن» نیز معروف است و بر روی رودخانۀ بالخلو ساخته شده است.

مخلصی، 47-46 : 1371

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل سامیان

پل سامیان که از آثار دورۀ صفوی به شمار می رود، در شمال اردبیل و بر روی رودخانۀ قره سو ساخته شده است. طول پل حدود 77 متر و عرض آن 6 متر است، که دارای شش دهانه با ابعاد مختلف و با طاق جناغی است.

جامعی، 149 : 1374

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل سیدآباد

پل سیدآباد در اوایل دورۀ صفوی، بر روی رودخانۀ بالخلد برپا شده است و به نام های دیگری چون «پل سه چشمه»، «پیرمادر» و «پیرعلمدار» نیز شهرت دارد. طول پل 29 متر و عرض آن 5 متر است و دارای سه دهانۀ بزرگ با طاق جناغی و دو دهانۀ کوچکتر می باشد. در ساخت پل از سنگ، آجر و ملات آهک و گچ استفاده شده است.

مخلصی، 50-49 : 1371

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل قره سو

این پل که از آثار مربوط به دورۀ صفویه است، بر روی رودخانۀ بالخو بنا شده و به «پل زاغالان» نیز مشهور است. پل قره سو دارای هفت دهانه با طاق های جناغی است.

ملّازاده، محمّدی، 51 : 1379

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل کلخوران

این پل که ظاهراً مربوط به دورۀ صفویه است، بر روی رودخانۀ کلخوران ساخته شده است. مصالح به کار رفته در ساخت پل، سنگ های تراشیده، آجر و ملات گچ و آهک است. پل مذکور دارای شش دهانه است و در بدنه آن تعدادی سنگ قبر مربوط به دورۀ سلجوقی و ایلخانی دیده می شود.

جامعی، 149 : 1374

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل نیر

پل نیر متعلق به دورۀ صفوی بوده و بر روی رودخانۀ آغلاغان بنا شده است. بنای قدیمی پل دارای 70 متر طول، 1/5 متر عرض و 4 دهانه بوده است، و امروزه بخش هایی از آن تخریب شده است. در ساخت این پل از آجر و قلوه سنگ استفاده شده است.

جامعی، 149 : 1374

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، پل یعقوبیه

این پل از آثار اوایل دورۀ صفویه درمحلۀ یعقوبیه اردبیل است. طول پل 5/38 و عرض آن 6/4 متر است، و پنج دهانه با طاق های جناغی دارد. پایه های پل سنگی و بدنه و طاق ها از آجر ساخته شده است. پل یعقوبیه بر روی رودخانۀ بالخلو بنا شده است.

ملّازاده، محمّدی، 52 : 1379

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، حمام پیر

بنای حمام پیر مربوط به دورۀ قاجاریه بوده است و امروزه به طورکلی ویران شده است. بنای اولیه مشتمل بر هشتی ورودی، رختکن و گرمخانه گنبددار بوده که پوشش گنبدی آن ها بر روی چهل ستون میانی و طاق های کناری استوار بوده است.

ملّازاده، محمّدی، 52 : 1379

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، حمام پیرزرگر

حمام پیرزرگر متعلق به دورۀ قاجاریه است و مشتمل بر یک ورودی ساده، رختکنی با گنبد مدور، حوض سنگی هشت ضلعی و سکوها و شاه نشین ها است. گرمخانه حمام نیز دارای پوشش طاق و گنبد است. بخشی از دیوارهای رختکن و سطح زیرین گنبد آن دارای نقاشی هایی بوده است که امروزه بخشی از آن ها قابل مشاهده است.

جامعی، 154 : 1374

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، حمام حاج شیخ

حمام حاج شیخ متعلق به اواخر دورۀ صفویه است، و مشتمل بر هشتی ورودی با پوشش گنبدی و غرفه های اطراف آن با طاق های جناغی است. این بخش دارای نقاشی هایی زیبا بوده است. بخش اصلی حمام دو شاه نشین بزرگ متقابل و دو نیم گنبد کوچک دارد.

ملّازاده، محمّدی، 52 : 1379

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، مسجد اعظم

این بنا از بزرگترین مساجد شهر و مربوط به دوران قاجاریه است، که در انتهای بازار زرگران واقع است. شبستان مسجد بزرگ و وسیع است و در زیر پوشش گنبدی آن پنجره هایی تعبیه شده است. منارۀ مسجد به ارتفاع حدود 11 متر و قطر 8/2 متر دارای تزئینات آجر – کاشی و مقرنس است. مناره نسبت به خود مسجد قدیمی تر است.

ترابی طباطبایی، 301 : 1355

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، مسجد جامع

این بنا در شمال شرقی شهر اردبیل، یکی از قدیمی ترین مساجد شمال غرب ایران است. در اطراف مسجد بقایای شبستان های ستون دار و آثاری از کتیبه های مربوط به قرن سوم و چهارم هجری کشف شده است. اصل بنای کنونی مسجد در دورۀ سلجوقیان بر روی بقایای کهنه تری ساخته شده است. در ضلع جنوبی مسجد محراب بلند و زیبایی از دورۀ ایلخانی دیده می شود. در ورودی مسجد (742 هـ .ق) دارای گره های هندسی، گل میخ های آهنی و کتیبه ایی حاوی دوبیت شعر به خط نسخ است.

جامعی، 69-61 : 1372

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، مسجد جامع کلخوران

این مسجد که مربوط به دورۀ قاجاریه می باشد، در 3 کیلومتری اردبیل واقع گردیده است. سقف مسجد بر روی ستون های ساده ایی قرار گرفته است و نمای بیرونی بنا از پنجره های مشبک و تزئینات آجری می باشد. سردر ورودی مسجد دارای طاق نماهای کم عرض و مرتفع با نیم ستون های آجری است.

مخلصی، 233- 232 : 1371

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، مسجد جنت سرا

این بنا که از ساخته های شاه طهماسب اول است، در ضلع شمالی بقعۀ شیخ صفی الدین اردبیلی واقع است. بنا فاقد محراب می باشد و از این رو به آن میدان دروایش نیز گفته شده است. نقشۀ ساختمان از یک هشت ضلعی منظم با قطر 5/20 متر تشکیل شده است.

رضازادۀ اردبیلی، 1374

آذری، اردبیل، آثار تاریخی، مسجد میرزا علی اکبر

این بنا که مربوط به اواسط دورۀ قاجار است، در مرکز شهر اردبیل واقع می باشد. مسجد دارای شبستان ستون دار، صحن های روباز، مدرسه و مناره است و شبستان اصلی آن به ابعاد 24×30 متر با ستون ها و چشمه طاق های آجری پوشیده شده است. در قسمت جنوب شرقی و بیرون مسجد، مناره ای تزئین شده با کاشی های فیروزه ایی، آبی و زرد قرار دارد.

ملازاده، 47 : 1379